الگوی پراکنش برون‌دادهای علمی آی‌اس‌آی ایران در حیطه‌های موضوعی مختلف طی سال‌های 1970-2017

طی دهه‌های اخیر کمیّت فعّالیّت‌های پژوهشی و به تَبَع آن کمیّت برون‌دادهای پژوهشی ایران به شدّت افزایش یافته امّا دیدگاه صاحب‌نظران و مطالعات صورت گرفته در این رابطه حاکی از آن است که مجموعۀ این فعّالیّت‌ها در قالب یک واحد، کیفیت و اثربخشی بسیار ضعیفی داشته است. بنابراین، به منظور شناخت کاستی‌ها و انحراف‌های موجود در این عرصه، نیاز است وضعیّت نظام آموزش و پژوهش کشور از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد. از آنجا که برخی صاحب‌نظران یکی از کاستی‌های بنیادین نظام آموزش و پژوهش کشور را «عدم رعایت تعادل میان شاخه‌های مختلف علم» و به ویژه «کم‌توجّهی به علوم انسانی و اجتماعی» عنوان کرده‌اند، پژوهش حاضر با هدف «مطالعۀ الگوی پراکنش برون‌دادهای علمی آی‌اس‌آی ایران در حیطه‌های موضوعی مختلف طی سال‌های 2017-1970» صورت پذیرفته است. در این راستا، ابتدا داده‌های مربوط به برون‌دادهای آی‌اس‌آی ایران از تارنمای وب آو نالج استخراج شد. سپس روند تغییرات «سهم هر حیطۀ موضوعی از مجموع بروندادهای کشور»، «سهم بروندادهای ایران از مجموع بروندادهای جهان در هر حیطۀ موضوعی» و «رتبۀ کشور از حیث تعداد بروندادها به تفکیک حیطۀ موضوعی» در بازۀ زمانی مورد نظر بررسی و در قالب نمودار ترسیم گردید. یافته‌ها نشان داد که تناسب قابل قبولی میان تعداد بروندادهای آی‌اس‌آی حیطه‌های موضوعی مختلف کشور وجود نداشته و در این میان سهم علوم انسانی و اجتماعی بسیار اندک بوده است. در نتیجه، این احتمال که یکی از علل بنیادین ناکارآمدی نظام آموزش و پژوهش کشور کم‌توجّهی به علوم انسانی و اجتماعی باشد تقویت شده و پیشنهاد می‌گردد در مطالعات آتی این مسئله با جزئیات بیشتری مورد مطالعه قرار گیرد.