بررسی پرتوزایی طبیعی در سنگهای آذرین و برآورد خطر ابتلا به سرطان در طول عمر ناشی از پرتو‌های گاما در محلات، ایران

زمینه و هدف:  مقدار پرتوهای یونساز طبیعی  در محیط زیست بستگی به نوع خاک، سنگ و شرایط جغرافیایی دارد.   منطقه آب گرم محلات هرساله مورد بازدید زیادی ازگردشگران قرار می گیرد و تعیین میزان پرتوزایی محیطی آن و خطر ابتلا به سرطان در طول عمر از اهمیت زیادی برخوردار است.مواد و روش ها: در این پژوهش تعداد 24 نمونه  از سنگ های آذرین و تراورتن از محدوده ای به وسعت 300 هکتار و چهار نمونه آب از منطقه چشمه های آب گرم محلات تهیه گردید. فعالیت ویژه هسته های پرتوزا با استفاده از روش طیف نگاری پرتو های گاما  با بکارگیری آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی ((hpge با بازده نسبی30% تعیین گردید.یافته ها: شاخص های خطرپذیری داخلی و خارجی برای نمونه های آذرین، آب و دو نمونه تراورتن در محدوده 00/0 تا 71/0 تغییر می کند و برای دو نمونه تراورتن از 17/8 تا 50/ 22 بدست آمد.  مقدار میانگین دز معادل دریافتی توسط غدد مهم بدن انسان  برای سنگ های آذرین  و تراورتن  به ترتیب برابر 36/0 و 20/0  برحسب msv/y به دست آمد. مقدار میانگین خطر ابتلا به سرطان در طول عمر (elcr) برای نمونه های آذرین و تراورتن به استثنای دو نمونه به ترتیب برابر 310×23/0 و 310×12/0  محاسبه گردید. حداکثر مقدار مجاز و میانگین جهانی به ترتیب 310 و 310×29/0 می باشد.نتیجه گیری:  نتایج این پژوهش نشان می دهد که شاخص های خطر پذیری  و خطر ابتلا به سرطان برای نواحی دربرگیرنده ماگما ها کمتر از  یک و میانگین جهانی می باشند بنابراین خطری سلامتی افراد را تهدید نمی کند. تنها در اطراف دهانه چشمه ها بدلیل رسوب نمک های رادیوم مقدار پرتوزایی از حد مجاز بیشتر می باشد.

Investigation of Natural Radioactivity in Igneous Rocks and Estimation of Excess Lifetime Cancer Risk due to Gamma Radiation in Mahallat, Iran

AbstractBackground: Amount of natural background ionizing radiations in environment depends on kind of soil, stones and geographical conditions. Hot springs of Mahallat facilities are annually visited by many tourists. Determination of environmental radioactivity and excess lifetime cancer risk is very important.Materials and Methods: In this research, twenty four samples of igneous and travertine rocks from a region (300 hectares) and four water samples of Mahallat hot springs were collected. The specific activities of radionuclides were determined for all samples by using gamma ray spectrometry method and employing high purity germanium detector with 30% relative efficiency.Results: External and internal hazard indices for igneous rocks, water and two travertine samples varied from 0.00 to 0.71 and for two another travertine samples obtained from 8.17 to 22.50. The average of annual gonadal dose equivalent (AGDE) was determined as 0.36 and 0.20 mSv/y and also the average of excess lifetime cancer risk (ELCR) was calculated as 0.23 times; 103 and 0.12 times;103 for igneous and travertine rocks, respectively. Maximum acceptable value and world wide average of ELCR are 103 and 0.29 times;103, respectively.Conclusion: The results of this research show that the hazard indices and ELCR for magma region are less than unity and world wide average respectively. Therefore; there is no consequence for people health. So, the radioactivity only around the orifice of hot springs where radium compositions are deposited, is more than maximum acceptable value.