مقایسه‌ی کارآمدی رفتار درمانی شناختی، زولپیدم 10 میلی‌گرم و لیست انتظار بر ادراک‌ بیماری و بازدهی خواب در افراد مبتلا به اختلال بی‌خوابی مزمن

زمینه و هدف: هدف از این مطالعه مقایسه‌ی کارآمدی رفتار درمانی شناختی، زولپیدم 10 میلی‌گرم و لیست انتظار روی ادراک بیماری و بازدهی خواب در افراد مبتلا به اختلال بی‌خوابی مزمن بود. مواد و روش ها: شرکت‌کنندگان شامل هفتاد و چهار (43 نفر زن) بیمار مبتلا به اختلال بی‌خوابی مزمن بودند که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند در بازه زمانی آذر 1397 تا بهمن 1398 با استفاده از ملاک‌های ورود و خروج، انتخاب شده و به شکل تصادفی در یکی از سه گروه رفتار درمانی شناختی (25 نفر)، دارو درمانی (زولپیدم 10 میلی‌گرم؛ 29 نفر) و لیست انتظار (20 نفر) قرار گرفتند. تمامی بیماران در سه نوبت پیش از درمان، پس از درمان و پی گیری سه ماهه توسط نسخه‌ی فارسی فرم کوتاه پرسش‌نامه‌ی ادراک بیماری و شاخص بازدهی خواب مورد سنجش قرار گرفتند. سپس داده‌ها با استفاده تحلیل واریانس مختلط همراه با آزمون تعقیبی بونفرونی و تحلیل واریانس با تدابیر مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ملاحظات اخلاقی: تمامی مراحل این پژوهش تحت نظارت و تایید کمیته‌ی اخلاق در پژوهش دانشگاه خوارزمی تهران صورت گرفته است (کد اخلاق: ir.khu.rec.1398.008). یافته ها: بیمارانی که رفتار درمانی شناختی دریافت کرده بودند، در دو مرحله‌ی پس از درمان و پی گیری سه ماهه در ادراک بیماری و بازدهی خواب، نمرات به طور معنادار کم‌تری نسبت به گروه لیست انتظار دریافت کردند. کارآمدی دارو درمانی تنها در مرحله‌ی پس از درمان مشاهده شد، اما در مرحله‌ی پی گیری سه ماهه، بین گروه های دارو درمانی و لیست انتظار تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری: رفتار درمانی شناختی برای بی‌خوابی، ادراک بیماری و بازدهی خواب را در طول مدت 3 ماه به طور معنادار کاهش داد. دستاوردهای درمانی تا 3 ماه پس از پایان درمان همچنان حفظ شدند. عدم دریافت درمان در گروه لیست انتظار و قطع تدریجی درمان در گروه دارو درمانی منجر به کاهش بازدهی خواب و افزایش ادراک بیماری می‌گردد.

Comparing the Effects of Cognitive-behavioral Therapy and Zolpidem 10 mg on Illness Perception and Sleep Efficiency in Individuals With Chronic Insomnia

Background Aim: This study aimed at comparing efficacy of cognitive behavioral therapy, Zolpidem 10 mg, and waiting list group on illness perception and sleep efficiency in individuals with chronic insomnia disorder. Materials Methods: Participants included 74 (female = 43) individuals with chronic insomnia disorder who were recruited from 2018 December to 2020 February by purposive sampling (inclusive exclusive criteria). Then, patients randomly allocated to one of the three conditions, including cognitive behavioral therapy (N=25), pharmacotherapy (Zolpidem 10 mg.; N=29), and the waiting list (N=20). All patients were assessed three times at pretreatment, posttreatment, and 3month followup by the Persian version of Brief Illness Perception Questionnaire and Sleep Efficiency Index. The data were analyzed by mixed analysis of variance with Bonferroni posthoc test and repeated measure analysis of variance. Ethical Considerations: All stages of the research have been carried after taking supervising and approving of Kharazmi Universitychr('39')s ethics in research committee. Findings: The patients who received cognitive behavioral therapy compared to patients in waiting list group, obtained significantly lower scores in illness perception and sleep efficiency during posttreatment and 3month followup. Efficacy of pharmacotherapy only observed during posttreatment but there were no significant differences between pharmacotherapy and waiting list patients during 3month followup.Conclusion: Cognitive behavioral therapy for insomnia reduced significantly illness perceptions and sleep efficiency during 3 months. All the treatment gains remain stable even 3 months later treatment ends. In addition, not receiving any treatment in waiting list and gradually discontinued the treatment in pharmacotherapy group leads to decreasing of sleep efficiency and increasing of illness perception.