مدل کاهش سوءمصرف مواد در نوجوانان دیابتی: نقش افسردگی و استرس با میانجیگری مهارت‌های حل مسئله و تعارض

زمینه و هدف: دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در کودکان و نوجوانان است و به دلیل مشکلات خاص خود گاهی از طریق کاهش سلامت و افزایش استرس و افسردگی باعث افزایش سوءمصرف مواد در نوجوانان می‌شود. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف بررسی مدل کاهش سوءمصرف مواد در نوجوانان دیابتی: نقش افسردگی و استرس با میانجیگری مهارت‌های حل مسئله و تعارض انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش شامل نوجوانان دیابتی عضو انجمن دیابت شهر ارومیه و مراجعه‌کننده به بیمارستان امام خمینی (ره) و مراجعه‌کننده به پزشکان متخصص دیابت شهر ارومیه در فصل بهار سال 1398 بود. از میان اعضای جامعه، 206 نفر با روش نمونه‌گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس غربالگری سوءمصرف موادنسخه نوجوانان (میلرو لازوسکی، 2001) و پرسش‌نامه‌های افسردگی (بک و همکاران، 1988)، استرس (کوهن و همکاران، 1983)، مهارت‌های حل مسئله (هپنر و پترسن، 1982) و مهارت‌های حل تعارض (ویکز، 1994) بود. داده‌ها با استفاده از روش‌های ضرایب همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای spss و lisrel تحلیل شدند.ملاحظات اخلاقی در این پژوهش، تمامی اصول اخلاق در پژوهش رعایت شده است.یافته ها: یافته‌ها نشان داد که افسردگی و استرس به طور مستقیم بر مهارت‌های حل مسئله و تعارض اثر منفی و معنادار دارند، اما بر سوءمصرف مواد اثر مستقیم و معناداری نداشتند؛ همچنین مهارت‌های حل مسئله و تعارض به طور مستقیم بر سوءمصرف مواد اثر منفی و معنادار داشتند. علاوه‌براین، افسردگی و استرس به طور غیرمستقیم از طریق مهارت‌های حل مسئله و تعارض بر سوءمصرف مواد اثر معنادار داشتند (0/05>p).نتیجه گیری: نتایج نشان داد که افسردگی و استرس از طریق کاهش مهارت‌های حل مسئله و تعارض می‌توانند باعث افزایش سوءمصرف مواد در نوجوانان دیابتی شوند؛ بنابراین برای کاهش سوءمصرف مواد در نوجوانان دیابتی باید به دنبال راهکارهایی برای کاهش افسردگی و استرس و افزایش مهارت‌های حل مسئله و تعارض بود که برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای این منظور توصیه می‌شود.

The Relationship of Substance Abuse with Depression and Stress in Diabetic Adolescents Mediated by Conflict Resolution and Problem Solving Skills

Background and Aim: Diabetes is one of the most common chronic diseases in children and adolescents. Due to its specific problems, it can sometimes lead to substance abuse in adolescents through reduced health and increased depression and stress. The present study aimed to investigate the relationship of substance abuse with depression and stress in diabetic adolescents mediated by conflict resolution and problem solving skills.Methods Materials: This is a descriptive/correlational study. The study population consisted of all diabetic adolescent members of Urmia Diabetes Association and those referred to Imam Khomeini Hospital and diabetes specialists in Urmia city in Spring 2019. Of these, 206 were selected using a purposive sampling method. data collection tools were Substance Abuse Subtle Screening Inventory Adolescents Version (Miller Lazowski, 2001), Beck rsquo;s Depression Inventory (Beck et al, 1988), The Perceived Stress Scale (Cohen et al, 1983), Problem Solving Inventory (Heppner Petersen, 1982) and Conflict Resolution Style Inventory (Weeks, 1994). Collected data were analyzed by using Pearson correlation test and structural equation modeling in SPSS and LISREL applications.Ethical Considerations All ethical principles were considered in this study,.Results: Depression and stress directly had a negative and significant effect on conflict resolution and problem solving skills, but had no significant effect on substance abuse. Conflict resolution and problem solving skills directly had a negative and significant effect on substance abuse. Moreover, depression and stress indirectly had a significant effect on substance abuse through medication by conflict resolution and problem solving skills (P<0.05).Conclusion: Depression and stress can lead to increased substance abuse in diabetic adolescents by decreasing conflict resolution and problem solving skills. Therefore, in order to reduce substance abuse in these patients, it is recommended to hold training workshops to reduce their depression and stress and improve conflict resolution and problem solving skills.