تعیین منابع احتمالی ذرات گردوغبار با بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن‌ها در هوای شهر تهران در سال 96-95

زمینه و هدف: گردوغبار به عنوان یکی از مهم ترین اشکال آلودگی های جوی مورد توجه محققان بوده است. هدف از انجام این مطالعه، تعیین منابع احتمالی گردوغبار با بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن ها در هوای محیطی شهر تهران می باشد.مواد و روش ها: این مطالعه در هوای محیطی ایستگاه های نمونه برداری منتخب شهر تهران در روزهای گردوغباری و عادی از دی ماه 1395 به مدت یک سال انجام شد. غلظت ذرات گردوغبار از طریق وزن سنجی اندازه گیری گردید. غلظت فلزات پس از هضم نمونه های فیلتر و تزریق به دستگاه طیف سنجی جذب اتمی تعیین و کانی های موجود در ذرات گردوغبار با استفاده ازطیف نگاری فلوئورسانس اشعه ایکس شناسایی شد. منشایابی ذرات نیز با استفاده از آنالیز فاکتور غنی شده و تحلیل مولفه های اصلی انجام شد. برای تجزیه و تحلیل آماری از نرم افزار r استفاده شد.ملاحظات اخلاقی: این مطالعه با کد اخلاق ir.iums.rec.1397.313 به تصویب کمیته اخلاق پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایران رسیده است.یافته ها: بیشترین میانگین غلظت ذرات در روزهای عادی برای ایستگاه مرکز (122.63 میکروگرم بر مترمکعب) و کمترین میانگین برای ایستگاه شرق (67.13 میکروگرم بر مترمکعب) به دست آمد. بیشترین غلظت عناصر اندازه گیری شده در ذرات مربوط به آهن و آلومینیوم و کمترین غلظت مربوط به کروم و نیکل بود.کمترین میزان فاکتور غنی شده در ذرات برای عناصر آهن کمتر از 1 به دست آمد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ایستگاه مرکز آلوده تر از سایر نقاط بود. منابع طبیعی و انسانی هر دو در انتشار فلزات موجود در ذرات نقش دارند. با انجام مطالعات بیشتر بر روی منشا گردوغبار شهر تهران و با استفاده از نتایج آن ها می توان اقدامات کنترلی موثری را طراحی و اجرا نمود.

Identification of Possible Dust Storm Sources in Tehran (2016-2017): Physical and Chemical Characteristics

Background and Aim: Dust was considered by researchers as one of the most important forms of air pollution. The aim of this study was to identify the physical and chemical characteristics of dust storm sources in Tehran.Materials and methods: This study was conducted in selected air sampling stations of Tehran, in the days of dust and ordinary from January 2016 for one year. The concentration of dust particles was determined by gravimetric. Heavy metal concentrations in samples after digestion were determined with graphite furnace atomic absorption spectrometry (AASGF). Mineralogy and morphology of the dust fall particles were inspected using Xray diffraction and scanning electron microscopy and sources particles using Enrichment Factor Analysis and principal component analysis (PCA) were performed. For statistical analysis, R software was used.Ethical Considerations: This study with research ethics code IR.IUMS.REC.1397.313 has been approved by research ethics committee at Iran University of Medical Sciences.Findngs: The highest average particle concentration in normal days was related to the central station (122.63 micro;g / m3), and the lowest for the East Station (67.13 micro;g / m3). The highest concentrations of the elements measured in the particles are related to iron and aluminum and the lowest concentrations of chromium and nickel. Lowest amount of Enrichment Factor was obtained for iron, less than one.Conclusion: The results of this study indicated that the concentration of dust in center was higher than other station. Natural and human resources both play a significant role in the release of metals. By conducting further studies on the source of dust in Tehran and using the results, effective control measures can be designed and implemented.