بررسی اثرات اصلاحات پارامتریک بر پایداری مالی و رفاه بازنشستگان در سازمان تامین اجتماعی

مقدمه: بحران صندوقهای بازنشستگی یکی از چالشهای بزرگ اقتصاد ایران است. پیش‌بینی می‌شود در آینده نزدیک بزرگترین سازمان ارائه دهنده خدمات بازنشستگی در کشور، یعنی سازمان تامین اجتماعی، با کسری منابع نسبت به مصارف روبه‌رو شود و نتواند تعهدات آتی را تکیه بر منابع در اختیار جبران کند . از این رو، اصلاحات سیستم بازنشستگی یکی از موضوعات مهم در حوزه سیاستگذاری اجتماعی است. با توجه به این مهم، در مقاله حاضر اثر اصلاحات پارامتریک بر پایداری مالی سیستم بازنشستگی تامین اجتماعی ارزیابی شده است.روش: برای ارزیابی اثرات اصلاحات لازم است در گام نخست وضعیت فعلی سیستم تامین اجتماعی شبیه‌سازی شود. برای این منظور یک مدل جمعیتی برای ایران ترسیم و بر مبنای آن وضعیت اعضای سیستم تامین اجتماعی در دوره 1395 تا 1470 تخمین زده شده است. پس از آن وضعیت سیستم در صورت ادامه وضعیت موجود برآورد شده و درنهایت با فرض ثبات شرایط کلان اقتصادی تاثیر اصلاحات پارامتریک (افزایش سن بازنشستگی و تغییر در شیوه شاخص‌بندی مزایا) بر پایداری مالی و رفاه اعضای سیستم (نرخ جایگزینی)مورد بررسی قرار گرفته است. برای این شبیه‌سازی از نرم‌افزار prost استفاده شده است.یافته‌ها: نتایج شبیه‌سازی نشان داد در صورت ادامه شرایط فعلی، سیستم بازنشستگی تامین اجتماعی در سال 1399 دچار کسری می‌شود و این کسری به‌صورت فزاینده ادامه دارد به‌طوری که در سال 1470 حق‌بیمه‌ها باید تا 59 درصد افزایش یابد اما با اعمال اصلاحات پارامتریک می‌توان پایداری مالی سیستم را تا سال 1432 حفظ کرد و نرخ حق‌بیمه پایدارکننده سیستم به 25.5 درصد در سال 1470 می‌رسد. با این اصلاحات نرخ جایگزینی متوسط کاهش می‌یابد اما برای افرادی با دوره اشتغال کامل، نرخ جایگزینی بدون تغییر باقی خواهد ماند.بحث: با اعمال اصلاحات پارامتریک (افزایش سن بازنشستگی و تغییر در شیوه شاخص‌بندی مزایا) می‌توان زمان بروز کسری در سازمان تامین اجتماعی را به تاخیر انداخت اما نمی‌توان سیستم را در بلندمدت پایدار نگه داشت و نیاز به اصلاحات مکمل است. مزیت این شیوه اصلاح آن است که نرخ جایگزینی برای فرد بدون تغییر می‌ماند و رفاه بازنشستگان از این زاویه تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد.

The Effects of Parametric Reforms on Retirees’ Welfare and Financial Sustainability of the Social Security Organization Pension System

Introduction: Statistical facts show that Iran rsquo;s Social Security Organization (SSO) Pension System will face financial deficits soon. Therefore, a set of plan reforms, aimed at achieving financial stability, is needed. Reforms are also generally carried out at two levels of parametric and structural.Method: In this study, parametric reforms in terms of changes in retirement conditions and changes in pension indexation have been investigated. For this purpose, a population model for Iran has been drawn, and based on that the status of SSO members has been estimated from 2015 to 2090. Then, based on the available data, the financial stability status of the system is evaluated in two scenarios: either continuation of the existing situation or conducting the parametric reforms. Findings: The results show that without reforms, the system rsquo;s deficit will increase over time and will reach more than 5.1 percent of GDP until 2050. In this situation, to keep the pension system stable, the contribution rate increased to 60.7% of wages, but if reforms were implemented, the deficit would be delayed until 2052. Conversation: Nonetheless another question raised, that is, how these reforms would affect retirees rsquo; welfare. For this purpose, we define the Replacement Rate as an index which measured the welfare of retirees.The simulation shows that although the replacement rate for the whole system has decreased, but for the system members individually, the replacement rate has changed slightly, indicating that this type of reform has not had a significant effect on reducing the retirees rsquo; welfare.