ارزیابی و تحلیل مولفه‌های موثربرعملکرد صادراتی شرکت‌های کوچک و متوسط با استفاده از روش‌های d‌matel فازی و anp فازی(مورد مطالعه: شرکت‌های صادرکننده محصولات غذایی و آشامیدنی ایران)

مشکلات ناشی از اقتصاد تک محصولی و تکیه بر درآمدهای نفتی سبب ایجاد اقتصادی متاثر از عوامل خارجی بالاخص درآمدهای ناپایدار نفتی شده است. با این ویژگی اقتصاد ایران، می توان به اهمیت و نقش صادرات غیرنفتی در کشور پی برد. امروزه صنایع کوچک و متوسط از جنبه های مختلف اجتماعی، تولید صنعتی و ارایه ی خدمات در اکثر کشورهای جهان، نقش آفرینی می کنند. این صنایع با صادرات قابل توجه خود نقش موثری در توسعه اقتصادی کشورها ایفا می کنند. به علاوه شدت یافتن رقابت جهانی، افزایش بی اطمینانی و تقاضای فزاینده برای محصولات متنوع، باعث شده است که استقبال از این صنایع بیشتر شود. بنگاه های کوچک و متوسط بخش بزرگی از واحدهای تولیدی و صنعتی کشور را تشکیل می دهند، اما علیرغم این امر، نقش این بنگاه ها در تحقق اهداف توسعه ی صادرات بسیارناچیزاست. با توجه به اهمیت ارتقاء صادرات به عنوان عامل اصلی محرکه ی اقتصاد و کم رنگ بودن سهم صادرات بنگاه های کوچک و متوسط کشور، هدف از این پژوهش ارزیابی و تحلیل مولفه های موثر بر عملکرد صادراتی شرکت های کوچک و متوسط صادرکننده محصولات غذایی وآشامیدنی ایران است. به این منظور ابتدا با استفاده از روش داده بنیاد و اخذ نظرات 35 نفر از اساتید، نخبگان و کارشناسان عرصه ی صادراتی شرکت های کوچک و متوسط ایران، مولفه های مهم موثر بر عملکرد صادراتی شناسایی شدند و سپس، نحوه ی تعامل میان مولفه ها و همچنین اولویت بندی آن بر پایه ی تلفیق روش های madm فازی شامل روش dmatel فازی و anp فازی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان داد که مولفه های قابلیت های شرکت، استراتژی های شرکت، برنامه ها و سیاست های کلان دولت، مشتری و ارتقای عملکرد صادراتی مهم ترین عوامل موثر بر عملکرد صادرات هستند، همچنین بالاترین اثر کل یک مولفه بر مولفه ی دیگر، را مولفه ی برنامه ها و سیاست های کلان دولت بر مولفه ی قابلیت های شرکت داشته و از میان مولفه های شناسایی شده مولفه ی برنامه ها و سیاست های کلان دولت از بالاترین اولویت برخوردار بوده است.

evaluation and analysis of components affecting the export performance of small and medium companies using fuzzy dmatel and fuzzy enp methods (a case study: companies exporting food and beverage products in iran)

the problems caused by the mono-product economy and the reliance on oil revenues have led to the creation of an economy affected by external factors, especially unstable oil revenues. with this feature of iran’s economy, we can understand the importance and role of non-oil exports in the country. today, small and medium-sized industries play a role in various aspects of society, industrial production and service delivery in most countries of the world.these industries with their significant exports play an effective role in the economic development of countries. in addition, intensifying global competition, increasing uncertainty and increasing demand for a variety of products has made these industries more popular. small and medium enterprises (sme) make up a large part of the country’s production and industrial units. considering the importance of export promotion as the main factor driving the economy and the small share of exports of sme in the country, the purpose of this study is to identify, prioritize and analyze the interaction of effective components on the export performance of sme exporting food and beverage products of iran. for this purpose, important effective components on export performance were identified using grounded theory and obtaining the opinions of 35 professors, elites and experts in the field of export of sme in iran. then, the interaction between the components as well as its prioritization is analyzed based on the combination of fuzzy madm methods including fuzzy dmatel method and fuzzy anp method. the results showed that the components of company capabilities, company strategies, programs and macro government, customer and export performance promotion are the most important factors affecting export performance. also, the highest effect of one component on another component had the component of "macro government programs and policies" on the component of "corporate capabilities". among the identified components, the component "macro government programs and policies" has had the highest priority.