ارایه یک مدل ریاضی جدید جهت برنامه ریزی جدول زمان بندی دروس دانشگاهی بر اساس کیفیت ارایه دروس

مساله زمان بندی دروس دانشگاهی یکی از مسایل پیچیده می باشد که معمولا دانشگاه ها در طول سال با آن مواجه هستند. فرآیند برنامه ریزی در گذشته به صورت دستی انجام می شد که بسیار زمان بر بوده؛ اما با گذشت زمان پژوهشگران زیادی موفق شدند به مدل سازی مساله زمان بندی دروس دانشگاهی بپردازند و ضمن درنظر گرفتن محدودیت های برنامه ریزی، با استفاده از روش های مختلف به جواب های مورد قبول دست پیدا کنند؛ اما با این حال به دلیل پیچیدگی مدل، بسیاری از محدودیت ها در مدل ها درنظر گرفته نشده است. با توجه به اهمیت برنامه ریزی جدول زمان بندی دروس دانشگاهی، در این پژوهش به ارایه مدل ریاضی جهت انجام زمان بندی دروس دانشگاهی پرداخته شده است و سعی شده است مدل ارایه شده ضمن درنظر گرفتن محدودیت های رایج در مدل های زمان بندی دروس دانشگاهی، عناصر کیفیت برنامه ریزی آموزشی را نیز درنظر بگیرد. بدین منظور در مدل ارایه شده محدودیت هایی همچون زمان مشاوره اساتید به دانشجویان، کیفیت تدریس اساتید و برنامه ریزی برای دروس پیش نیاز و پس نیاز درنظر گرفته شده است. در ادامه نیز جهت بررسی قابلیت اجرایی مدل ارایه شده، یک مثال عددی طرح و یک بار بدون درنظر گرفتن محدودیت ها و اهداف کیفیت ارایه دروس حل گردید و یکبار نیز مدل با استفاده از درنظر گرفتن محدودیت ها و اهداف کیفیت ارایه دروس حل گردید. در انتها جهت ارزیابی نتایج، چهار شاخص تعیین شد و نتایج حل با دو مدل مقایسه گردید، که نتایج نشان می داد با درنظر گرفتن محدودیت ها و اهداف کیفیت، زمان ارایه دروس و حضور اساتید برای مشاوره بهبود پیدا کرده است.

Proposing a New Mathematical Model for Planning of University Course Timetabling based on Quality of Lesson Presentation

One of the important tasks of universities that are usually challenging is university course timetabling problem. They are faced with this problem every year and every term and which is directly effective on education performance. In the university course timetabling problem, the university sources including lessons, lecturers, classes and other teaching sources are assigned to a series of time slots. If they are assigned properly, educational quality can be enhanced. Given the importance of this issue, a new mathematical model is proposed in this study for university course timetabling. Indexes of educational quality such as quality of lecturers in teaching, considering the counseling time for the students and appropriate time of lesson presentation during the day are taken into account in this model. Considering that university course timetabling problem is at big NPHard dimension, a metaheuristic algorithm is employed based on nondominated sorting genetic algorithm. Given that the algorithm proposes several ranked solutions, the final solution is selected via defining some indexes to measure quality of solutions and used multicriteria methods. Finally, course timetabling of graduate studies for the Department of Industries at the Islamic Azad UniversityNajaf Abad Branch was determined via this algorithm.