بررسی تطبیقی نمادهای خورشید و پرواز در اسطورۀ ایکاروس و شعر عطار نیشابوری

در این پژوهش، با تکیه بر نظریات یونگ در زمینۀ ناخودآگاه جمعی و در چارچوب مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، به مقایسۀ نمادهای خورشید و پرواز در اسطورۀ ایکاروس و اشعار عرفانی عطار پرداخته شده است تا چگونگی استفاده از این نمادها برای بیان مفاهیم پیچیده‌ای همچون فنا و جاودانگی در دو فرهنگ متفاوت معلوم شود. مقایسۀ نمادهای خورشید و پرواز در نسخه‌های مختلف اسطورۀ ایکاروس در شعر شاعران انگلیسی و اشعار عرفانی ادب فارسی معلوم می‌کند که اشاره به خورشید و پرندگان در هر دو دسته اشعار، اشاره‌ای نمادین است که به‌شکل مشابهی استفاده شده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که ایکاروس شباهت بسیار زیادی به عاشقان توصیف شده در اشعار عرفانی دارد. او نیز برای رسیدن به خورشید به عشق تکیه می‌کند و با فراموش کردن جسم و جانش راه فنا را در پیش می‌گیرد. اگرچه در پایان ایکاروس جان خود را از دست می‌دهد، مرگ او حیاتی دوباره است. همچنین پرواز ایکاروس به‌سوی خورشید، همچون پروازی که در اشعار عرفانی دیده می‌شود در حقیقت نماد عروج به سرزمین جاودانگی و دست‌یافتن او به حقیقت است و همان فنایی را در خاطر ما زنده می‌کند که عرفایی چون عطار در شعر خود آورده‌اند.

A Comparative Study of Sun and Flight as Symbols in the Myth of Icarus, and the Poetry of Attar Neishabouri

Relying on Yung’s theories of collective unconscious, and in the framework of American school of comparative literature, this study is an attempt to compare sun and flight as symbols in different versions of the myth of Icarus in English poetry, with Persian mystical poetry. The authors argue that the Sun and the act of flying in both lyrics are symbolic referrals used by these poets. The findings demonstrate that Icarus is very similar to the lovers described in mystical poetry. He relies on love to reach the sun and thus forgets his body and soul. Although Icarus dies at the end, his death is a new life. In fact, Icarus’s flying toward the sun, like the flying in mystical poetry is an ascent toward the land of immortality, and his achieving the truth reminds us of the union with the beloved that great theosophists like Attar described in their poetry.