آرمانشهر حکیم طوس در شاهنامه

به نظر میرسد که ویژگیهای شهرهای آرمانی از یک سو در کهن ترین اسطوره های ایرانی واز سوی دیگر در شاهنامه حکیم طوس مندرج است. ظاهراً بن مایه و الگوی شهر آرمانی،یکی ور جمکرد است که کهن ترین نمونه از اینگونه شهرها است و بنابر روایت وندیداد، بهدست جمشید بنا شد تا نمونه ای از موج ودات اهورایی در آن نگهداری شو د. یکی ازویژگیهای این ور یا بارو، جاودانگی آن است و افزون بر این، در آن، نشانی از سرما، گرما،تاریکی، بیماری و مرگ دیده نمی شود. نمونه ای دیگر از این دست، بنایی است که بر پایهمهریشت، ایزد مهر بر فراز کوه اساطیری هرا (البرز) برپا کرده است که در آن نیز از شب،تاریکی، سرما، گرما، بیماری و مرگ اثری نیست.به نظر نگارنده، حکیم طوس با ارایه کنگ دژ به عنوان نمونه ای آسمانی از این جاودانشهر آرمانی به کهن الگوهای آن نیز نظر داشته است . از این روی، آن را چنین توصیفمیکند که:الف. شهری فراخ است با باغها و بناهای زیبا.ب. هوای آن معتدل است و در آن از گرما و سرما خبری نیست.ج. آب آن گواراست و در آن نشانی از بیماری و مرگ نیست.هدف از نگارش این مقاله مقایسه کنگ دژ به عنوان جاودان شهر شاهنامه با نمونه هایاساطیری آن در متون باستانی است، تا بدین وسیله پرتوی بر خواستگاه اندیشه های حکیمطوس افکنده شود