خارک و خاراسن؛پیشنهاد و بحثی درباره انتساب دو گورصخره‌ای‌ بزرگ و نام جزیرۀ خارک

جزیرۀ خارک یکی از جزایر مهم خلیج فارس است که در طول تاریخ به علت قرار گرفتن در مسیر راه های تجاری دریایی موردتوجه بوده و آثار تاریخی متعدد و متنوعی در خود جای داده است. مدارک تاریخی و باستان شناسی نشان می دهد که این جزیره در دوره اشکانی و ساسانی مسکون بوده و یک پایگاه تجاری و مذهبی مهم به شمار می رفته است. از جمله آثار برجسته جزیرۀ خارک، دو گورصخره ای منسوب به تجار پالمیری است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که این دو گور متعلق به چه کسانی بوده و چه رابطه ای بین نام جزیرۀ خارک، با ایالت خاراسن وجود دارد؟ نتیجه این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام‌شده نشان می دهد که نام جزیرۀ خارک از واژۀ خاراسن (خاراکن) گرفته‌شده و دو گور صخره ای بزرگ جزیرۀ خارک، برخلاف نظر رایج، متعلق به تجار پالمیری نیستند. با توجه به نقوش برجسته، فرم و ساختار دو آرامگاه، به‌احتمال گور شرقی متعلق به آنانیاس و گور جنوبی با توجه به نقش فرد لمیده بر تخت که نشان دهنده مقام عالی رتبه ای در حد یک پادشاه است، متعلق به مهرداد (شاهزاده اشکانی و حاکم ایالت خاراسن) بوده است. نام جزیرۀ خارک نیز به مناسبت دفن دو پادشاه یا مقام عالی رتبه خاراسن، از واژه خاراسن یا خاراکن (به معنای قلعه)گرفته شده است.

Kharg and Kharasen; A Discussion on Two RockCut Tombs and Toponymy of Kharg Island

Kharg Island is one of the most important islands in the Persian Gulf. Throughout history, it has received attention because of being located on maritime trade routes and thus has numerous historical monuments. There are two important tombs in Kharg Island, which are attributed to Palmyrene merchants. Evidence suggests that the island was inhabited during the Parthian and Sassanid eras and was an important trading and religious center. This research seeks to find out what relation the name Kharg bears to the state of Characene and to whom the graves belong. The article argues that the name Kharg is derived from the word Charax. It also demonstrates that the two large rockcut tombs of Kharg Island, contrary to popular opinion, do not belong to Palmyrene merchants, but to an Iranian local ruler in the Persian Gulf. The motifs, form and structure of the graves indicate that the Eastern tomb probably is belong to Ananias and Southern tomb is graved in the first half of the second century AD and probably belong to Mithradates, a Parthian prince and ruler of Characene. The name of Kharg Island is also taken from the great king of Characene.