خرد در منظومه های حماسی فارسی و سنجش آن با متون زرتشتی (مطالعۀ موردی: گرشاسب نامه، بهمن نامه و کوش نامه)

منظومه های حماسی فارسی غالباً روایات مربوط به ایران باستان را نقل می کنند. با توجه به اینکه ممکن است پیشینه برخی از این روایات حماسیِ خارج از شاهنامه نیز به دوران ساسانی برسد، می توان انتظار داشت که مفاهیم و باورهای زرتشتی هم در این منظومه ها بی‌تاثیر نباشند. یکی از مهم‌ترین این مفاهیم خرد است. این نوشته به بررسی استمرار مفهوم خردِ مذکور در متون زردشتی در این منظومه های حماسی می پردازد. بررسی موردی و مقایسه متون زرتشتی و منظومه های مورد نظر درباره مفهوم خرد نشان می دهد که این منظومه ها نه‌تنها در مورد اهمیت مفهوم خرد، که حتی در توصیف ویژگی ها و تشبیهاتی که در مورد این مفهوم به کار می برند، پیرو ادبیات زرتشتی، به ویژه ادبیات پهلوی، هستند. هرچند تاثیرپذیری منظومه های مورد بررسی در مورد مفهوم خرد و اهمّیت و نقش آن از متون زرتشتی به اندازۀ شاهنامه فردوسی نیست، ولی باز هم ردّ پای متون زرتشتی را می توان در آن‌ها دنبال کرد، به ویژه در گرشاسب نامه که بیت های بیشتری را به خرد اختصاص می دهد و تشبیهات نزدیکتری به متون پهلوی را نقل می‌کند.