شناخت چهار نسخه خطی از آثار عبدی بیگ شیرازی(منظومه‌های بحر مسجور، منشور شاهی، مروّج الاسواق و مهیّج الاشواق)

خواجه زین العابدین علی بن عبد المومن شیرازی، از شاعران مورخ و مستوفیان سده دهم هجری است او از دو تخلص نویدی و عبدی در شعرش استفاده کرده و در نظیره‌پردازی تواناست، سه خمسه به تبع نظامی و «بوستان خیال» را به پیروی از «بوستان» سعدی و هفت مثنویِ «خزائن الملکوت» را به تقلید از «هفت اورنگ» جامی سروده است و دارای آثار فراوانی به نظم و نثر است که هنوز تعدادی از آن‌ها ناشناخته مانده و یا تصحیح نشده اند، و چون 40 سال در دربار شاه تهماسب، مستوفی بوده است شعرش حاوی مطالب مهمی از این برهه از تاریخ کشورمان است، شعر او را در این مثنوی‌ها باید نوع جدیدی از انواع شعر تلقی کرد و با احتیاط واجبِ علمی می‌توان گفت که عنوان شعرِ تعلیمی تبلیغی برای آن مناسب باشد. «خزائن الملکوت» او دارای هفت بخش یا خزانه است و تا کنون دو نسخه از آن شناسایی شده ولی هیچ کدام از منظومه‌های آن تصحیح نشده اند و چون بیم از آن است که هر لحظه یک نسخۀ خطی در اثر حادثه ای و یا سهل انگاری از بین برود، تعجیل در تصحیح این نسخ، موجّه و ضروری می‌باشد.

Recognition of Four Manuscripts of Abdi Beig Shirazi’s Works(Systems of Bahr Masjur, Manshur Shahi, Moravvaj AlAsvagh and Mohayyaj AlAshvagh)

Khawajeh Zayn alAbedin Ali ibn Abd alMu’men Shirazi is one of the historians and poets of the tenth century AH. He has used the two pseudonyms of Navidi and Abdi in his poetry and he is able to imitate them. He has composed three Khamsehs following Nezami and Bustan Khayal following Saadi’s Bustan and Haft Masnavi of Khazaen alMalakut imitating Haft Orang of Jami and has many works on poetry and prose, some of which are still unknown or have not been corrected, and because 40 years in the court of ShahTahmaseb has been Mostofi, his poetry contains important contents from this period of our country’s history. His poetry in these Masnavi should be considered as a new type of poetry and with the necessary scientific caution, it can be said that the title of the educationalpropaganda poem is suitable for it. His Khazaen AlMalakut has seven sections or treasuries, and two copies of it have been identified so far, but none of its systems have been corrected, and it is feared that at any moment, a manuscript will be removed by accidental or negligence; haste in correcting this version is justified and necessary.