بررسی تطبیقی بازتاب میراث ادبی در راحه الصدور و عقد العلی

متون تاریخی فارسی در دوره کلاسیک ضمن اینکه به لحاظ محتوا مربوط به تاریخ‌اند، بخشی از میراث نثر فارسی به شمار می آیند. نویسندگان آثار تاریخی هم توجه خاصی به ادبی کردن نثر دارند و می کوشند تاریخ را در قالب نثر زیبایی ارائه دهند و بخشی از میراث ادبی نظیر کاربرد شعر فارسی و شعر عربی، امثال و حکم، آیات قرآنی و احادیث را در آثار خودشان بازتاب دهند. در این مقاله، میراث ادبی در دو متن تاریخی برجسته مربوط به دوره سلجوقی، «راحه الصدور» راوندی و «عقد العلی» افضل الدین کرمانی، و همچنین شیوه های کاربرد هر یک از آن ها بررسی شده و نتیجه گرفته شده است که هر دو نویسنده، میراث ادبی را با مهارت خاصی در آثار خود به کار برده اند که تاثیر بسزایی بر ادبیات فارسی آن دوران داشته است. میزان بازتاب آیات و احادیث در هر دو کتاب تقریباً نزدیک به هم است اما شیوه های کاربرد آن‌ها متفاوت می باشد. همچنین اشعار و امثال و حکم بکار رفته در «راحه الصدور» به مراتب بیش‌تر از کتاب «عقد العلی» است. شیوه های کارکرد اشعار در هر دو اثر شبیه هم است و در حالی که به نظر می رسد کارکرد روایی تاریخی ارجح باشد، ولی هر دو نویسنده از این کارکرد کم‌ترین بهره را برده اند.

A comparative study of the reflection of literary heritage in Rahat alSodur and Aghd AlAla

Persian historical texts in the classical period, while are related to history in terms of content, are considered part of the heritage of Persian prose. Authors of historical works also pay special attention to the literary of prose and try to present history in the form of beautiful prose and reflect a part of literary heritage such as the use of Persian and Arabic poetry, proverbs and rulings, Quranic verses and hadiths in their works. In this article, literary heritage has been studied and concluded in two prominent historical texts related to the Seljuk period, Rahat alSodur by Ravandi and Aghd alAla by Afzal alDin Kermani, as well as the methods of using each of them. It has been concluded that both authors have used literary heritage with special skill in their works, which has had a great impact on Persian literature of that time. The reflection of verses and hadiths in both books is almost similar, but their methods of application are different. Also, the poems, proverbs and rulings used in Rahat AlSodur are far more than the book Aghd AlAla. The ways of poems’ function are similar in both works, and while the narrativehistorical function seems to be preferable, both authors have benefited the least use of this function.