رمز و رازها در آثار سهروردی و مصیبت‌نامه عطار

این پژوهش به شیوه توصیفی و تطبیقی نمادهای رسائل سهروردی را مورد واکاوی قرار داده و دلایل دیریاب بودن رموز آن و همانندی‌ها و وجوه افتراق آن را با «مصیبت‌نامه» عطار مورد تحلیل قرار می‌دهد. کاربرد نمادهای اساطیری، شخصی، ابداعی و کلان نمادهای چند معنایی بر ابهام تمثیل‌های سهروردی افزوده است. او با بینش اشراقی خود، حتی از نمادهای اساطیری برداشتی عرفانی فلسفی ارائه داده و همین طرز برداشت، سخن وی را از مفهوم یک بعدی و از پیش اندیشیده دور و درک مفاهیم باطنی آن را دشوار کرده و از جذابیت آثار او کاسته است. او به مناسبت مقام، از واژه‌ها در جایگاه رمز برداشتی متفاوت کرده که مهم‌ترین دلایل دیریاب بودن مفاهیم این رموز می‌باشد نظم کلی «مصیبت‌نامه» نشانه جهان بینی و عرفان اوست. بیان منظوم، استفاده از حکایات و عدم کاربرد اصطلاحات علمی، فلسفی، کیوان شناسی در جایگاه رمز، درک ژرف ساخت بیان‌اش را آسان و بر جذابیت آن افزوده است. مهم‌ترین دلیل افتراق سهروردی و عطار نحوه جهان بینی آنان شناخته شد، به طوری که در آثار سهروردی پیامبر درون یا همان عقل کل، خورشید وجود سالک و دلیل معرفت و هدایت او می‌شود در حالی که در «مصیبت‌نامه» در نهایت حضرت محمد(ص) به کمک عقل آمده و راه را به سالک می‌نمایاند و چراغ هدایت او می‌شود.

Mysteries and Secrecies in Suhrawardī’s Works and Attar’s Book of Tragedy

The present research studies symbols of Suhrawardī’s letters in descriptive – comparative method and analyzes the reasons of scarcity in finding the mysteries, similarities and differences with Attar’s Book of Tragedy. Application of mythical, personal, innovative and major symbols increase ambiguity in Suhrawardī’s allegories. He offered mystical – philosophical interpretation out pf mythical symbols and his understanding made his words more difficult and decreases his works’ attractiveness by his theosophical viewpoint. On the other hand applying short stories and forgoing scientific, philosophical and cosmological expressions increase understanding his words’ structure as well as attractiveness. The most important difference between Suhrawardī and Attar is their ideology; in Suhrawardī’s works, inside messenger or nous is the leader while in Attar’s Book of Tragedy, Mohammad – the Prophet – aids the wisdom and is the light of guidance.