بینامتنیت اسطوره‏ ای در شعر شاملو (بر اساس نظریه ژرار ژنت)

متون اساطیری، یکی از متون پیشین است که پیوندی تنگاتنگ با شعر فارسی دارد. اسطوره‌ها ماهیت بینامتنیتی دارند، زیرا در متونِ زمان‌های گوناگون ادبیات زبانی و نوشتاری پی در پی بازگویی می‌شوند. بینامتنیت و اسطوره شناسی تطبیقی دو دانش پیوسته هستند. شاملو از شاعران ایرانی و برجسته پای بند به اجتماع در ادبیات فارسی است. او با بهره گیری از اسطوره‌های یونانی، دینی و ایرانی به بیان پرسمان‌های اجتماعی و سیاسی در شعر خویش پرداخته است. فرضیه پژوهش این است که شاملو دلباخته فرهنگ غربی، و متون مسیحی است؛ از این ‏رو گفتمان بینامتنیت با متونی که از این فرهنگ‏ها سرچشمه می‏گیرد در شعر او کاربرد بیش‌تری دارد. در این پژوهش کوشیده شده است افزون بر شناسایی رهیافت بینامتنیت با تکیه بر نگاره‌های ژرار ژنت و اسطوره شناسی تطبیقی، به بیان چگونگی کاربرد آن در شعر شاملو پرداخته شود. بر پایه یافته‌های این پژوهش، بازگشت به پیش‌متن‌ها، پایستن وجود پیوند تاریخی میان اساطیر نخستین یونانی، مسیحی و ایرانی با سروده‌های شاملو و برون‌آوری رویکردهای شاعر از یک اسطوره، جستار و پایه پژوهش بینامتنیت اسطوره‌ای شعر شاملو را ساخته است. این پژوهش نظری، با روش واکاوی و توصیفی و با رویکرد تطبیقی انجام شده است.

A Study on Mythical Intertextuality in Shamloo’s Poetry (Based on Gérard Genette’s Theory)

Mythical texts are texts of past which have close relation with Persian poetries. Myths own intertextual nature; because in the texts in different times, verbal and written literature are reviewd contiously.   Intertextuality and comparative mythodology are two continuous sciences. Shamloo is one of the famous Iranian poets who was committed to society in Persian literature. Assumption of the present article is that Shamloo was enamored of western culture and Christian texts; thus intertextual discourse (with Gérard Genette’s approach) with the texts derived from the mentioned cultures is more applicable in his works. The present research attempts to study not only recognize intertextuality focused on Gérard Genette’s writtings but also expresses its application in Shamloo’s poetries.  This article’s methos is descriptive with comparative approach.