نوگرایی در اندیشه‌های اسماعیل گاسپرینسکی و تاثیرهای آن بر مسلمانان روسیه
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
کرمی جهانگیر ,عابدی کلثوم
|
|
منبع
|
مطالعات اوراسياي مركزي - 1396 - دوره : 10 - شماره : 1 - صفحه:189 -204
|
|
چکیده
|
در سدۀ نوزدهم میلادی که کشورهای اروپایی با سرعت درحال ترقی و پیشرفت بودند، روسیه نیز که مناطق گسترده‌‌ای از آسیای مرکزی و قفقاز را ضمیمۀ خاک خود کرده و به یک امپراتوری گسترده تبدیل شده بود برای پیوستن به شمار این کشورها تلاش می‌کرد. در این دوره، در سراسر جهان اسلام یک سیر نوخواهی و اصلاح‌طلبی به راه افتاده بود که مسلمانان زیر سلطه امپراتوری روسیه تزاری نیز که زیر انواع فشارهای استیلاگرایانه و نیز جریان روسی‌سازی و مسیحی‌گردانی قرار داشتند متاثر از این جو نوظهور برای نو شدن حیات اجتماعی‌شان به تکاپو برانگیخته شدند. اسماعیل‌بیک گاسپرینسکی (1914-1851) از اندیشمندان متفکر مسلمان روسیه بود که جنبش های جدید جاری در روسیه را از نزدیک می‌دید و تحت تاثیر این جنبش ها و همچنین ارتباط و آگاهی از تحولاتی که نوشدگی در حیاط اروپاییان ایجاد کرده بود و با آگاهی از عقب‌ماندگی مسلمانان از سایر دنیا تلاش می‌کرد تا با ایده‌های اصلاحی خود، راه‌حلی برای نجات و حفظ هویت ملی و دینی و نوسازی جامعه مسلمانان ارائه دهد. پرسش اصلی این نوشتار این است که اندیشه‌های گاسپرینسکی چه مولفه‌های مهمی داشت و بر حیات مسلمانان روسیه چه تاثیری گذاشته است؟ در این نوشتار نشان داده می‌شود که گاسپرینسکی با اقدام‌های نوگرایانه چون چاپ نشریه و ارائه اصول جدید آموزشی و ایجاد مدرسه‌های نوین به سبک اروپا و برگزاری کنگره‌های مسلمانان روسیه، توانست راه را برای مسلمانان نوگرای روسیه هموار کند و به‌نوعی سبب ایجاد جنبشی به‌نام جدیدی در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی شد.
|
|
کلیدواژه
|
اسماعیل گاسپرینسکی، اندیشه، جدیدی، مسلمانان روسیه، نوگرایی
|
|
آدرس
|
دانشگاه تهران, دانشکدۀ مطالعات جهان, گروه مطالعات روسیه, ایران, دانشگاه تهران, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
kolsomabedi@yahoo.com
|
|
|
|
|
|
|