تحول‌های ساختاری مجموعۀ امنیتی قفقاز جنوبی (2020-2024)

از سال 2020 به ترتیب، جنگ دوم قره‌باغ، جنگ اوکراین و روسیه، احیای حاکمیت جمهوری آذربایجان در منطقۀ خان‌کندی و انتخابات پارلمانی گرجستان در اکتبر 2024 چرخشگاهی در تاریخ تحول‌های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیک منطقه به شمار می‌آیند که بر مولفه‌های مجموعۀ امنیتی قفقاز جنوبی اثر گذاشته‌اند. چنانچه جنگ در تاریخ روابط بین‌الملل منشا تحول ساختاری و بازتوزیع قدرت و تولد بنیان‌ها و نهادهای جدید همکاری و تعارض در بین بازیگران است، در سطح منطقه‌ای هم در نتیجۀ جنگ دوم قره‌باغ و جنگ اوکراین این تحول‌ها رخ داده است. در این نوشتار نویسنده این پرسش را مطرح می‌کند که چگونه مجموعۀ امنیتی قفقاز جنوبی زیر تاثیر تحول‌های سال‌های 2020 تا 2024 تغییر یافته است. به نظر می‌رسد با این تحول‌ها مولفه‌های مجموعۀ امنیتی مانند مرزهای هر دو تحول درونی و انبساط بیرونی را به‌دلیل پیوستگی بیشتر تحول‌های قفقاز با غرب آسیا تجربه می‌کند. ساخت اجتماعی با تحول سرشت و حرکت از حالت هابزی به کانتی به‌دلیل کاربست سیاست‌های عمل‌گرایانه به‌جای رویاگرایانه به‌‌وسیلۀ ارمنستان روبه‌رو است. نوع قطبیت از زیرمجموعۀ امنیتی در نتیجۀ جنگ دوم قره‌باغ به وضعیت استاندارد منطقه‌ای در نتیجۀ جنگ اوکراین حرکت می‌کند. سرانجام حرکت روندها را از حالت تعدیل وضعیت آنارشی به وضعیت تشدید وضعیت آنارشی و افزایش خودمختاری بیشتر منطقه‌ شاهد هستیم. در این نوشتار مولفه‌های ساختار مجموعۀ امنیتی قفقاز جنوبی به روش کیفی و مدل‌سازی ساختاری‌تفسیری سنجیده می‌شود.

the srutural developements in the south caucasus security complex (2020-2024)

introduction: between 2020 and 2024, the south caucasus experienced numerous geopolitical events that significantly changed the status quo in the region. components of the south caucasus security complex, such as social structure, polarity, the nature of actors, anarchy and borders can be explained within the framework of sub-regional security complex centered around russia prior to the ukrainian developments of 2022. however, with the changes that occurred between 2022 and 2024, the concept of sub-regional security complex has lost its explanatory power for application in the south caucasus region. therefore, the primary goal and subject of this research is to identify the type of security complex that governs the region and to explain how the components of the south caucasus security complex are affected by new regional and international developments.