تاثیر راه‌گذر زنگه‌زور بر وزن ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران

پس از درگیری جمهوری آذربایجان و ارمنستان، راه‌گذر زنگه‌زور به‌عنوان فضایی اصلی و راهبردی مطرح شد که بنا بر بند 9 توافق سه‌جانبه در مسکو، به جمهوری آذربایجان اجازۀ دسترسی به جمهوری خودمختار نخجوان را می‌دهد. متاثر از این دسترسی، امکان پیوسته‌‌کردن سرزمین‌های ترک‌نشین فراهم می‌شود. در این نوشتار با واکاوی تاثیرهای راه‌گذر زنگه‌زور، به این پرسش پاسخ می‌دهیم که چگونه این راه‌گذر بر وزن ژئوپلیتیکی ایران تاثیر می‌گذارد؟ یافته‌های نوشتار نشان می‌دهد که با درنظرگرفتن جایگاه راهبردی راه‌گذر زنگه‌زور، اجرایی‌شدن این راه‌گذر در استان سیونیک ارمنستان، در میان‌مدت و بلندمدت پیامدهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی‌نظامی برای ایران دارد که به‌دلیل تاثیر ژئوپلیتیکی و کنشگری بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، موجب تهدید منافع ایران و کاهش وزن ژئوپلیتیکی آن می‌شود. از جنبۀ نظری این راه‌گذر، سبب ائتلاف نظامی ترکیه و جمهوری آذربایجان، اتحادهای  اقتصادی بدون حضور ایران و تقویت سازمان‌ کشورهای ترک‌زبان می‌شود که می‌توان بر اساس نظریۀ منطقه‌گرایی آن‌را بررسی کرد. در این نوشتار با روش کیفی و رویکرد توصیفی‌تحلیلی، داده‌های کتابخانه‌ای را تجزیه‌وتحلیل می‌کنیم.

the impact of the zangezur corridor on the geopolitical weight of iran

introduction: to achieve greater geopolitical weight in the region, iran has always been sensitive to developments in independent countries, especially the countries of the south caucasus region, after the collapse of the soviet union. however, one important geopolitical area that emerged after the 44-day war in 2020 and that, if developed, would affect iran’s interests, is the zangezur corridor. the zangezur corridor is a key strategic space that provides the republic of azerbaijan with access to the nakhchivan autonomous republic in accordance with article 9 of the moscow tripartite agreement. this access allows for the connection of turkic-populated territories. the changing geopolitical conditions of today’s world, especially after the outbreak of russia’s war with ukraine, coupled with energy challenges in europe and global geoeconomic imperatives, make this key piece essential and significant.research question: what are the impacts of the construction of the zangezur corridor and what impact does it have on iran’s geopolitical weight?research hypothesis: it seems that the construction of the zangezur corridor in syunik province will have consequences for iran in the political, economic and military sectors.methodology: this article is of an applied type with a qualitative methodology and descriptive-analytical approach, conducted through a targeted snowball interview. in this process, the main themes of this article were analyzed using the content and graphs were extracted using max qda software. the statistical population includes experts who have sufficient knowledge of issues related to the karabakh war and the zangezur corridor and have the necessary knowledge of its status and activities. the sample size is 11 commanders, professors of military and civilian universities, specialists and experts in the field of geopolitics and international relations.results and discussion: the zangezur corridor is a project whose geopolitical and geostrategic importance was highlighted years ago, even before the conflict began in 2020.