ایران در خاورمیانه: روندهای آینده منطقه

پیش‌بینی روندهای آینده در منطقه خاورمیانه کاری بسیار دشوار است که در بیشتر موارد نیز به‌دلیل شتاب بسیار بالای تحولات بین‌المللی در این منطقه و درگیری قدرت‌های بزرگ در آن پیش‌بینی‌ها تحقق پیدا نمی‌کنند. منطقه خاورمیانه یکی از بی‌ثبات‌ترین مناطق جهان است که برخلاف بسیاری از دیگر مناطق در حال توسعه جهان همچنان نزدیک به دو دهه پس از پایان جنگ سرد کشمکش‌های منطقه‏ای، به‏ویژه کشمکش اعراب و اسراییل هنوز در آنجا به پایان نرسیده است. به همین دلیل برخلاف دیگر مناطق در حال توسعه، به‏دلیل وجود ذخایر نفتی و همچنین رشد بنیادگرایی اسلامی که تهدیدی را برای منافع غرب به‏ویژه ایالات متحده فراهم می‌آورد، همچنان فضای امنیتی در این منطقه جهان باقی مانده است. تحولات پس از 11 سپتامبر در این منطقه، به‏ویژه مشکلات جدی که آمریکا در مدیریت امور خاورمیانه با آن رو به روست، وضعیتی را پدید آورده است که می‌توان پیش‌بینی کرد که روند افول نفوذ آمریکا در این منطقه آغاز شده است. همین موضوع فضایی را برای نقش‌آفرینی بیشتر ایران در منطقه به‏عنوان جایگزینی برای قدرت آمریکا فراهم خواهد آورد. نویسنده معتقد است که دموکراتیک شدن در جهان عرب سبب کاهش تنش‌های میان کشورهای عربی با ایران و برقراری روابط بهتر با آنها خواهد شد. قدرت گرفتن شیعیان نیز فضای مانور بیشتری را برای ایران در منطقه خاورمیانه فراهم خواهد کرد.