چالشهای ساختاری روابط راهبردی ایران و روسیه: سلطه‌ستیزی ایرانی و عمل‌گرایی روسی

یکی از موضوعهای مهم سیاست خارجی هر کشور، چگونگی تنظیم روابط با قدرت‌های بزرگ است. تکوین جمهوری اسلامی ایران در سال 1979، ماهیت روابط ایران با قدرت‌های بزرگ را دچار تغییر بنیادین کرده است. هرچند از اواخر دهه 1980، ایران و شوروی و به‌دنبال آن روسیه به بهبود روابط متقابل اقدام کرده‌اند، ولی این بهبودی منجر به روابط راهبردی نشده است. اعتقاد بر این است که ایران از روی مصلحت (به‌دلیل روابط اختلاف برانگیز ایران و غرب) به مسکو گرایش نشان داده است‌‌ و از سوی دیگر، هدف‌ها و خط‌‌‌‌‌مشی‌های سیاست خارجی روسیه با هدف‌های ایران در عرصه بین‌المللی در مواردی تفاوت دارد. به‌نظر می‌رسد که ایران و روسیه با یکدیگر تضاد راهبردی نداشته باشند، ولی وجود یک ساختار انحصارگونه بین‌المللی که بنابر آن تهران به‌دلیل فشار غرب در مواردی ناچار است که برخی کالاهای مورد نیاز خود از سیاسی و اقتصادی را از طرف مسکو تامین کند و همچنین نظریه سلطه‌ستیزی ایرانی و عمل‌گرایی روسی توجیه‌کننده برخی از شکاف‌های روابط دو کشور باشد که این مقاله بر اساس آنها تنظیم شده است.