زمینه‌‌‌های همکاری و رقابت ایران و روسیه در آسیای مرکزی در چارچوب ژیوپلیتیک

با وجود پایان یافتن رقابت ژیوراهبردی واشنگتن و مسکو در بسیاری از مناطق جهان بعد از جنگ سرد، چنین به‌نظر میرسد که در حوزه آسیای مرکزی و قفقاز این رقابت‌‌‌ها تازه آغاز شده است. مهمترین دلیل آن این است که روس‌ها همچنان برحفظ آسیای مرکزی ‌به‌عنوان یکی از حوزه‌‌‌های نفوذ خود اصرار دارند. پس از فروپاشی شوروی، خلا قدرت در آسیای مرکزی موجب ورود قدرت‌های دیگر در منطقه شد و یک بازی بزرگ جدید در منطقه شکل گرفت. این رقابت میان قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای‌ با هدف کسب برتری‌های ژیوپلیتیک، توانایی شکل‌دهی به ساختارهای امنیتی، تسلط بر منابع انرژی و توسعه حوزه نفوذ است. مقاله پیش‌رو با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی منافع و الگوهای رفتاری قدرت‌های ‌منطقه‌ای و فرا‌منطقه‌ای در محیط ژیوپلیتیکی پس از جنگ سرد در آسیای مرکزی می‌پردازد و ضمن بررسی هدف‌‌‌ها و منافع ایران و روسیه به‌عنوان دو بازیگر اصلی در منطقه آسیای مرکزی، الگوی تعامل میان آنها را مشخص می‌کند که می‌تواند در قالب طیفی از رقابت تا همکاری معنا یابد. ادعای این مقاله آن است که راهبرد تقابل و تضاد در روابط ایران و روسیه به سود هیچ یک نیست و راهبرد رقابت در بستر همکاری، بهتر می‌تواند تامین کننده منافع ایران در آسیای مرکزی باشد.