ژئوپلی‌نومی روابط ایران با جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سال‌های 2013 تا 2021

جمهوری آذربایجان و ارمنستان در شمال غربی ایران از ظرفیت‌‌های مناسب اقتصادی و حمل‌ونقلی برای تعامل با کشور ما برخوردارند. اما تنش و منازعه میان باکو و ایروان در سه دهۀ گذشته سبب ایجاد نوسان‌‌هایی در رابطۀ تهران با دو همسایۀ شمالی شده است. از سویی، حضور قدرت‌‌های رقیب در قفقازجنوبی نه تنها سبب ایجاد نگرانی‌‌های امنیتی و ژئوپلیتیکی برای ایران شده است، بلکه ضرورت بهره‌‌برداری از فرصت‌‌های موجود را برای ایران دوچندان کرده است. به همین منظور دولت یازدهم و دوازدهم با نگاهی عمل‌گرایانه، هم‌زمان در پی مهار تهدیدهای ژئوپلیتیکی و تقویت فرصت‌‌های اقتصادی ناشی از همسایگی با این دو کشور بوده است. این پرسش مطرح است که دولت حسن روحانی در مورد جمهوری آذربایجان و ارمنستان چه رویکردی داشته است؟ پاسخ به این پرسش نیازمند چارچوب مفهومی ویژه‌ای است که با توجه به نگرانی‌‌های ژئوپلیتیکی، ابعاد ژئواکونومی مسئله را نیز مورد توجه قرار ‌‌دهد. با این هدف با استفاده از روش پدیدارشناسی و در قالب مفهوم «ژئوپلی‌نومی» استدلال شده است که تهران برای حفظ توازن ژئوپلیتیکی، رابطه با باکو و ایروان را در حد قابلیت‌‌های موجود افزایش داده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که جایگاه ژئواکونومیک برتر جمهوری آذربایجان سبب افزایش وزن این کشور نسبت به ارمنستان به‌ویژه در جنبه‌های اقتصادی روابط با ایران (2013 تا 2021) شده است. این نوشتار با استفاده از داده‌‌های کمی و کیفی نوشته شده است.

geopolynomics of iran’s bilateral relations with armenia and the republic of azerbaijan from 2013 to 2021

introduction: the tension and conflict between baku and yerevan in the last three decades has affected iran’s bilateral relations with both of these two countries. on the other hand, the economic influence of rival powers in the region, has doubled tehran’s regional concerns. therefore, preventing the threats and taking advantage of existing opportunities have become a significant necessity for iran. according to mentioned conditions, in the period of 2013-2021, tehran tried to use economic opportunities created by its new approach in foreign policy in light of the jcpoa.armenia and the republic of azerbaijan are considered as iran’s getaway to reach russia and europe. we will use geopolynomics topic as a conceptual framework in evaluating iran’s bilateral relations with armenia and the republic of azerbaijan, emphasizing the approach of rouhani’s government in the field of foreign policy between 2013 and 2021. this article uses the phenomenological method to analyze the collected data.research question: this article intends to address the following question to some extent. what was rouhani’s government’s approach to bilateral relations with the republic of azerbaijan and armenia?research hypothesis: tehran has prioritized economic issues in its foreign policy in the post-jcpoa period. tehran’s geo-economic attitude towards the expansion of relations with the republics of azerbaijan and armenia shows a significant example of a new approach. in the past decades, the relations between iran and armenia have continued according to the existing capacities but bilateral relations between iran and the republic of azerbaijan have experienced a more cooperative approach compared to the last decade. the outstanding geo-economic position of the republic of azerbaijan improved the status of this country in iran’s foreign policy and as a result, strengthened tehran-baku relations (between 2013-2021) compared to tehran-yerevan relations.methodology (and theoretical framework if there are):  geopolynomics is an analytical tool to explain the policy issues facing the post-cold war world and the 21st century.