سیاست خاورمیانه ای روسیه از 2015-2011 (با تاکید بر کشورهای عربی)

تحولات منطقۀ خاورمیانه و شمال آفریقا از سال 2011 (وقوع انقلاب های عربی) تا سال 2015 (اوج بحران در سوریه) فصل جدیدی از سیاست خاورمیانه ای بازیگران فرامنطقه ای از جمله روسیه را رقم زد. پیوندهای دیرینۀ مسکو با منطقه و تمایل آن به ایفای نقش بیشتر در معادلات بین المللی سبب شد تا سیاست جدیدی در راستای تحقق منافع کرملین به‌کار گرفته شود. حضور غیرفعال در تونس و مصر به همراهی روسیه با غرب در صحنۀ لیبی منجر شد که هرچند غافل گیری مسکو را به‌دنبال داشت؛ اما ادامۀ این روندها به‌سمت خاورمیانه، موجب نگرانی این کشور از جهت گیری های آتی و تسری آن به محیط امنیتی روسیه در جمهوری های اتحاد شوروی شد. این مسئله زمینۀ ایفای نقش هرچه فعال‌تر مسکو در منطقه را ایجاد کرد. در حالی که پیش از وقوع انقلاب های عربی، کارگزاران روس با حفظ فاصلۀ مناسب بر تامین و حفظ منافع خویش در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا تلاش می‌کردند و علاقه ای برای مداخله در امور بازیگران منطقه از خود بروز نمی دادند. در این نوشتار تلاش بر این است تا با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی و بر مبنای نظریۀ «واقع گرایی تهاجمی» به تبیین اهمیت حضور روسیه در صحنۀ خاورمیانه به ویژه پس از خیزش های مردمی پرداخته شود. شایان توجه اینکه در این راستا یافته ها حاکی از آن است که سیاست روسیه بر مبنای جلوگیری از تسری خیزش ها به منطقۀ اوراسیا و نیز ایفای نقش بیشتر در معادلات بین‌المللی به‌دنبال خلا ناشی از حضور ایالات متحده در منطقه است.

Russia’s Middle East Policy 20112015 (With an Emphasis on Arab Countries)

The Middle East and North Africa (MENA) development opened a new chapter in the Middle Eastern policy of transregional players, namely Russia between 2011 (inception of the Arab Spring) to 2015 (climax of the Syrian Crisis). Deeprooted linkage of Russia to the region and its intention in taking a more active role in the international equations leads to a new policy serving Kremlin’s interests. Inactive presence in Tunisia and Egypt led to Russia accompanying the West in Libya. Despite the fact that Libya’s developments were taken Russia by Surprise at the time, the continuation of this trend to the Middle East concerned Russia from upcoming trends and its spillover to the security environment of Russia in the postSoviet Republics. This concern provides a basis for taking a more active role by Moscow in the region, although before the Arab Spring, Russia tried to secure its interests in MENA by appropriate distance from the regional developments. Indeed, Russia was not willing to interfere the affairs of regional actors. The article addresses the importance of Russia’s presence in the Middle East, especially after the public uprising, based on the “offensive realism” theory and using descriptiveanalytical method. It is worth mentioning that findings suggest Russia’s policy is based on preventing the spillover of uprisings to Eurasia and taking a more decisive role in the international equation with the absence of a U.S. presence in the region.