بررسی وضعیت عرضه دخانیات و سطح آگاهی عرضه‌کنندگان آن با تاکید بر رویکرد محله‌محور (مورد مطالعه: شهر ورامین)

مصرف دخانیات یکی از رفتارهای تقریباً پذیرفته‌شده‌ای است که کمتر از بعد مساله اجتماعی و کجروانه بودن بدان نگریسته می‌شود. در طی سال‌های اخیر اقدامات و طرح‌های پیشگیرانه مختلفی صورت گرفته که طرح پاد یکی از مهم‌ترین آنهاست. این طرح در فاز سوم خود محلات بدون دخانیات را مد نظر داشته و با این هدف مطالعه حاضر انجام شده است. این پژوهش از منظر روش‌شناسی، کمی و با استراتژی توصیفی از نوع پیمایشی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه، مراکز عرضه دخانیات در شهر ورامین بوده که به لحاظ پراکندگی در محلات مختلف با ابزار پرسشنامه به‌صورت تمام‌شماری مورد بررسی قرار گرفتند. کالبدشکافی محلات حاکی از وجود 126 مرکز عرضه و مصرف دخانیات دارای مجوز رسمی اعم از؛ 46 قلیان‌سرا و سفره‌خانه، 37 کیوسک مطبوعاتی و 43 فروشگاه عرضه دخانیات است و بیش از 37 درصد افراد مشغول در این مراکز سابقه زیر 3 سال داشته‌اند. بیش از 85% از افرادی که در عرضه دخانیات فعالیت می‌کردند در محدوده سنی 17 تا 46 سال قرار داشتند و 65 درصد عرضه‌کنندگان نسبت به قوانین کنترل دخانیات آگاهی داشتند، از این تعداد 57 درصد از مراکز، ابلاغیه قوانین کنترل دخانیات را دریافت نموده بوده‌اند. تحلیل آماری نشان از رابطه معنادار بین متغیر آگاهی از قوانین کنترل با مدت زمان فعالیت (23/0=r) و ابلاغ قوانین (001/0= α و 5/3=t) می‌دهد بدین معنا مراکزی که مدت زمان فعالیت‌شان بیشتر و قوانین کنترل دخانیات به آنها ابلاغ گردیده است از قوانین مرتبط با دخانیات آگاه‌تر بوده‌اند. در مجموع در سه سال اخیر (زمان اجرای طرح پاد) مراکز رسمی و غیر رسمی عرضه‌کننده مواد دخانی بدون هیچ ممنوعیت جدی در شهر ورامین رو به فزونی گذاشته و این امر ناشی از عدم تعامل لازم و موثر سازمان‌های ذیربط، برای اجرایی‌شدن قوانین کنترل دخانیات بوده است؛ بلکه باید با اتخاذ رویکرد محله‌محوری، این محدودیت و ممنوعیت در عرضه و تقاضا اجرا شود.

assessing tobacco supply and supplier awareness using a neighborhood-based approach: a case study of varamin city

smoking is one of the most accepted behaviors considered less than the dimension of social problems and deviance. in recent years, various preventive measures and plans have been carried out, of which the pod plan is one of the most important. in its third phase, this plan has considered smoke-free neighborhoods, and with this aim, the present study was conducted. this research was conducted quantitatively and with a descriptive survey strategy from a methodological point of view. the population under study was tobacco supply centers in varamin city, which were investigated in terms of distribution in different localities with the help of a questionnaire. an autopsy of the neighborhoods indicates the existence of 126 officially licensed tobacco supply and consumption centers, including; 46 hookah houses and canteens, 37 press kiosks, and 43 tobacco shops. 65% of the suppliers were aware of the tobacco control laws, 57% of the centers received the tobacco control laws, and 40.8% of these centers did not receive the notification regarding the tobacco control laws. statistical analysis shows a significant relationship between the awareness variable with the duration of activity (r=0.23) and the communication of rules (t=5.3, α=0.001). official and unofficial centers supplying tobacco without any serious ban have increased in the city of varamin, and this is due to the lack of necessary and effective interaction of relevant organizations to implement tobacco control laws.