بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و واگرایی طایفه‌ای در شهرستان‌های ممسنی و رستم

اجتماعات سنتی با گونه‌هایی از واگرایی و همگرایی محلی روبرو هستند. با توجه به تنوع طایفه‌ای در شهرستان‌های ممسنی و رستم، این مقاله به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و ابعاد آن با واگرایی طایفه‌ای در شهرستان‌های ممسنی و رستم در سال 1401 پرداخته است. پژوهش حاضر از نظر روش کمی، از منظر هدف کاربردی و توسعه‌ای و با روش پیمایشی انجام شد. تعداد 450 نفر به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای در میان افراد ساکن در طوایف شهرستان‌های ممسنی و رستم انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد بود. برای سنجش سرمایه اجتماعی از پرسش‌نامه میرفردی و ولی‌نژاد (1398) و برای سنجش واگرایی طایفه‌ای از پرسش‌نامه محقق ساخته استفاده شد. برای سنجش اعتبار پرسشنامه از اعتبار صوری و برای تعیین پایایی پرسش‌نامه از هماهنگی درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss تجریه و تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد بین سرمایه اجتماعی و ابعاد آن (بجز هنجارمندی) و واگرایی طایفه‌ای رابطه منفی معناداری وجود دارد. مولفه‌های سرمایه اجتماعی (اعتماد بین شخصی، هنجارمندی، روابط اجتماعی، مشارکت اجتماعی و اعتماد نهادی) و واگرایی طایفه‌ای در میان طوایف ساکن در شهرستان‌های ممسنی و رستم روابط متفاوتی داشتند. بین واگرایی طایفه‌ای زنان و مردان و واگرایی طایفه‌ای بر حسب تحصیلات تفاوت معناداری مشاهده شد و افراد با تحصیلات کمتر از واگرایی طایفه‌ای بیشتری برخوردار بودند. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که متغیرهای مستقل، نزدیک 31 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین نمودند. نتیجه نشان داد، سرمایه اجتماعی نقش مهمی در کاهش واگرایی طایفه‌ای دارد.

investigating the relationship between social capital and tribal divergence in mamsani and rostam counties

traditional communities are faced with local divergence and convergence. considering the diversity of tribes in mamsani and rostam cities, this article examines the relationship between social capital and its dimensions with tribal divergence in the mamsani and rostam counties in 2022. using the survey method, a structured questionnaire used for data collection. the study sample was 450 residents of mamsani and rostam counties that selected using a multi-stage cluster random sampling method. the factor analysis and cronbach’s alpha used to evaluate the validity and reliability of the questionnaire, respectively. the data collection tool was a standard questionnaire. to measure social capital, the questionnaire of mirfardi and valinejad (2018) was used, and to measure tribal divergence, the researcher-made questionnaire was used. face validity was used to measure the validity of the questionnaire and internal consistency using cronbach’s alpha method was used to determine the reliability of the questionnaire. data were analyzed using spss software. the findings showed that there is a significant negative relationship between social capital and tribal divergence. the findings showed that there is a significant negative relationship between social capital and its dimensions (except normativeness) and tribal divergence. social capital components (interpersonal trust, normativeness, social relations, social participation and institutional trust) showed different relationships with tribal divergence among the tribes living in mamsani and rostam cities. given there was significant difference between the tribal divergence of women and men, and significant difference was observed between the tribal divergence according to education and people with higher education had less tribal divergence. multivariate regression of the independent variables explained nearly 31% of the variance of the dependent variable.