تبیین و بررسی شاخص تاب‌آوری به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه اجتماعی در علوم اجتماعی و قرآن کریم

شاخص‌های توسعه اجتماعی بر اساس تعاریف اقامه شده برای مفهوم توسعه و بر مبنای دیدگاه‌های مختلف و سازمان‌ها و موسساتی که ارائه گزارش‌هایی جهانی از توسعه اجتماعی را بر عهده دارند، متفاوت است؛ اما قدر متیقن وجوه اشتراک عدیده‌ای میان آنها قابل شناسایی است و از آنجا که دامنه مفهوم و به تبع آن شاخص‌های توسعه اجتماعی در قرآن گسترده‌تر است لذا رهیافت‌های قرآنی شاخص‌های مذکور را پوشش داده گر چه برخی را برجسته‌تر و دارای تاکید بیشتری معرفی می‌نماید. در بررسی‌های اولیه شاخص‌هایی همچون: مشارکت‌پذیری، رواداری، نظارت عمومی و ... در قرآن به شکل برجسته‌تری مورد تاکید است. یکی از این شاخص‌های برجسته، «تاب‌آوری» است. این پژوهش با این پرسش که مفهوم شاخص تاب‌آوری در علوم اجتماعی، با قرآن و مفاهیم قرآنی چه رابطه‌ای دارد؟ و آیا مفهوم تاب‌آوری که امروزه در علوم اجتماعی وجود دارد همان مفهومی از تاب‌آوری موجود در قرآن است؟ این نتایج را در بر داشت که واژگان و مفاهیمی همچون صبر، ربص، استقامت، ثبات، طاقت‌آوری، عسر و یسر و ... تامین‌کننده مفهوم کلی تاب‌آوری در قرآن هستند بلکه تاب‌آوری در مفهوم قرآنی علاوه بر مقاوم‌سازی مادی جامعه در برابر انواع مصائب و ناگواری‌ها، بعد حیات معنوی و نیز اخروی بشر را نیز پوشش می‌دهد.

examination and explanation the concept of resilience as one of the indicators of development in social sciences and the holy qur’an

social development indicators based on the recognized definitions for the concept of development and based on different perspectives and organizations and institutions that offer global reports of social development vary widely; but there are certainly many similarities between them and because the scope of the concept and consequently social development indices in the qur’an are broader. therefore, the qur’anic verses cover the mentioned indexes, although some are more prominent and more emphasized. the preliminary investigation shows indicators such as: partnership, toleration, public supervision and so on, are more pronounced in qur’an. one of these outstanding features is resilience. this study seeks the answer to this question, whether the meaning of resilience index in social sciences, is compatible with qur’an and the qur’anic concepts or not? and is the concept of resilience that exists today in social sciences the same as the concept of resilience in the qur’an or not?