بررسی مناسک‌گرایی در تدوین پژوهش‌های جامعه‌شناسی

نوشتار حاضر برآمده از پژوهشی پیرامون مناسک‌گرایی در تدوین پژوهش‌های جامعه‌شناسی می‌باشد. روش انجام این پژوهش با توجه به هدف این تحقیق، از نوع ترکیبی و راهبرد مورد استفاده در روش کیفی مطالعه‌ی موردی جمعی بود. جامعه‌ی آماری مورد بررسی در بخش کمی پژوهش، 405 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه‌های فردوسی و پیام‌نور مشهد و دانشگاه آزاد قوچان بودند. جامعه‌ی هدف در بخش کیفی نیز شامل اساتید هیات علمی و پژوهشگران رشته‌ی جامعه‌شناسی بود که به شیوه‌ی نمونه‌گیری نظری انتخاب شدند. نتایج این تحقیق نشان می‌داد که مناسک‌گرایی در تمام مراحل تحقیق و بویژه در بخش ضرورت و اهمیت و پیشینه‌ی پژوهش وجود داشته، زنان به نسبت مردان و دانشجویان دکتری نسبت به دانشجویان فوق لیسانس بیشتر گرفتار مناسک‌گرایی شده‌اند. در بخش کیفی نیز عوامل موثر بر مناسک‌گرایی محققین شناسایی گردید که بدین شکل می‌توان آن‌ها را صورت‌بندی نمود: در شرایطی که الف) روش‌شناسی‌های موجود، عرصه را برای بازنمایی ابهام‌ها و پیچیدگی‌ها تنگ می‌نمایند؛ ب) در اقلیم فرهنگی ما هراس از عریان شدگی ضعف‌ها همه جا هویداست؛ ج) روش انتقال مطالب بر پایه‌ی آموزش‌های خشک یک سویه و نه یادگیری آزاد و خلاق استوار است؛ د) کالای تولید شده در میدان پژوهش برای سایر میدان‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ارزشمند نیست و ه) پژوهش غیر مناسکی هزینه‌های مالی و زمانی برای محقق به همراه خواهد داشت؛ مناسک گرایی انتخاب رایج پژوهشگران اجتماعی خواهد بود.

The Study of Ritualism in Formulating Sociological Research

The present paper is ritualism between sociological researchers. The method of doing this research was combination methods. The statistical population consisted of 405 undergraduates and Ph.D. students from Ferdowsi University of Mashhad and Azad University of Quechan. The strategy used in the qualitative method was collective case study. The target community included faculty members and researchers in the field of sociology who had long resume in doing research which were selected through theoretical sampling method. The results of this research showed that ritualism was existing at all stages of the research, especially in the area of necessity and importance of the research and the literature of Review. Rituals are much more visible in women. Ph.D. students have been more motivated than masters for ritualism. In the explanatory section; the findings showed Ritualism in social research is great because: existing methodologies hide ambiguities, there is little capacity in the face of ambiguity, emphasis on education rather than learning and the results of the research are not valuable to the political, social and economic fields.