بررسی نظریۀ‌ بنیادهای اخلاقی در میان شاغلان حرفۀ‌ حسابرسی

یکی از اهداف هر حرفه، خدمت به جامعه است. حرفۀ‌ حسابداری نیز از این قاعده مستثنا نیست. به‌وجود آمدن موازین اخلاقی، مانند آیین رفتار حرفه‌ای، برای اطمینان از دست‌یابی به این هدف است. از این‌رو، هدف پژوهش حاضر، تحلیل عاملی پرسشنامۀ‌ گراهام‌ و همکاران دربارۀ‌ نظریۀ‌ بنیادهای اخلاقی هایت و همکاران او در میان شاغلان حرفۀ‌ حسابرسی است. نظریۀ‌ بنیادهای اخلاقی‌ هایت از جمله نظریات اخیر دربارۀ‌ قضاوت اخلاقی در حوزۀ‌ شناخت اجتماعی است. در این نظریه، پنج عاملِ مراقبت، انصاف، وفاداری، اطاعت از مرجع قدرت و تقدّس، به‌منزلۀ‌ زیربنای دغدغه‌های اخلاقی معرفی شده است. گراهام و همکارانش در سال 2011 برای بررسی این پنج بنیاد، پرسشنامه‌ای تنظیم کردند که در آن برای هر یک از بنیادها 6سوال (در مجموع 30سوال) طرح شده بود. این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی است و می‌کوشد با تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی بین 120نفر از شاغلان حرفۀ‌ حسابرسی به این  پرسش پاسخ دهد که آیا پرسش‌های موجود در پرسشنامه می‌توانند هر یک از مولّفه‌های یادشده را به‌درستی توضیح دهند یا خیر. برای این امر از تحلیل عاملی اکتشافی، تاییدی و سیستم معادلات ساختاری و نرم‌افزار لیزرل (نسخۀ‌ 8.5) استفاده شده است.نتایج پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی نشان می‌دهد که می‌توان فرض کرد هر یک از پرسش‌های مطرح‌شده در پرسشنامۀ‌ گراهام و همکارانش در سال 2011 می‌توانند بنیادهای اخلاقی هایت و همکاران را به‌خوبی توضیح دهند. تحلیل عاملی تاییدی نیز درستی این ادعاها را اثبات کرد.