تحلیل اجتماعی اخلاق کار؛ مولفه‌ها و پیشایندها و پسایندهای آن

اخلاق کار موضوعی است که در طول تاریخ به آن پرداخته شده؛ اما در قرن‌های معاصر بر اهمیت آن افزوده شده است. با ورود به هزارهٔ سوم می‌توان با اطمینان گفت که اخلاق کار موضوعی مهم در جامعه‌شناسی کار و حرفه‌هاست. علوم مختلف سازمانی و رفتاری، یعنی روان‌شناسی کار و همچنین علوم اجتماعی، یعنی جامعه‌شناسی کار و حرفه‌ها، ابعاد گوناگون اخلاق کار را بررسی و تحلیل کرده‌اند. در راستای تحلیل اجتماعی، پرسش‌های اصلی پژوهش حاضر، عبارت‌اند از: 1. ماهیت اخلاق کار چیست و میزان آن و چهار مولفه‌اش میان کارکنان اداره‌های دولتی چه مقدار است؟2. پیشایندهای اجتماعی و سازمانی، یعنی عوامل موثر بر اخلاق کار کدام‌اند؟3. پسایندهای اخلاق، یعنی آثار و پیامدهای سازمانی و شغلی کار چیست؟پیشایندها، یعنی عوامل موثر بر اخلاق کار، هفت متغیر اجتماعی و سازمانی دارند: جنس، سن، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، نوع سازمان، نوع استخدام و سال‌های شغلی. همچنین، چهار متغیر سازمانی و شغلی، یعنی رضایت شغلی، تعهد سازمانی، بیگانگی از کار و انگیزش شغلی به‌عنوان پسایندها، یعنی آثار و پیامدهای اخلاق کار درنظر گرفته شده‌اند. در این پژوهش برای سنجش موضوع پژوهش از پرسش‌نامهٔ اخلاق کار شغلی پتی و همکاران (1991) که شامل چهار مولفه است، استفاده شده است.نتایج این پژوهش نشان داد که هیچ‌یک از پیشایندها یا متغیرهای هفت‌گانهٔ اجتماعی‌سازمانی بر اخلاق کارکنان اداره‌های دولتی شهر نجف‌آباد تاثیری نگذاشته‌اند. رابطهٔ معنادار اخلاق کار با چهار پسایند یا متغیر سازمانی و شغلی، نشان‌دهندهٔ این است که اخلاق کار ازسویی، موجب افزایش تعهد سازمانی و رضایت شغلی و انگیزش شغلی شده است و ازسویی دیگر، موجب کاهش بیگانگی از کار. نتیجهٔ آزمون مدل پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر، بیانگر این است که اخلاق کار ازطریق متغیرهای رضایت شغلی و تعهد سازمانی و بیگانگی از کار، بر انگیزش شغلی کارکنان اثر گذاشته است.