مبانی جهان شناختی اخلاق زیست‌محیطی در اندیشه صدرالمتالهین

با پیشرفت صنعت و فناوری، اگرچه رفاه فراهم‌تر و زندگی برای بشر آسان‌تر گردیده و بسیاری از مشکلات او برطرف شده است، با مشکلات نوظهور و حتی بحران‌هایی روبه‌رو هستیم که مهار آن‌ها در آینده بسیار سخت و چه‌بسا ناممکن است. یکی از این بحران‌ها، تخریب مستمر و فزایندۀ محیط­زیست است که در واقع، در ناهنجاری­های اخلاقی ریشه دارد؛ زیرا نتیجۀ زیاده‌خواهی و نگاه ابزاری به همه‌چیز و ازجمله طبیعت است. بنابراین، ضرورت دارد مسئلۀ محیط‌زیست از این منظر بیشتر موردتوجه و پژوهش قرار گیرد. البته رهیافت اخلاقی به محیط‌زیست درگرو مبانی فکری‌ای است که برخاسته از اندیشه و نگرش‌های اندیشه‌وران است؛ از این نظر، برای هرگونه اقدام اساسی و پایدار با نگاه اخلاق‌مدارانه به زیست محیط، باید به هریک از این مبانی نگاه ویژه شود؛ زیرا می‌تواند به نگرش و رفتار اخلاقی انسان با طبیعت جهت دهد و در ارتباط مناسب، متعادل و پایدار او با طبیعت نقش بسزایی داشته باشد. به همین دلیل، در مقالۀ حاضر کوشش شده است به روش توصیفی‌تحلیلی، مبانی جهان‌شناختی اخلاق زیست‌محیطی با تمرکز بر اندیشه‌های دینی‌فلسفی ملاصدرا بررسی شود و نقش آن‌ها در نگاه اخلاقی به زیستگاه انسان تبیین گردد.

the cosmological foundations of environmental ethics in mulla sadra thought

with the advances of industry and technology, although the welfare has become more available and life, easier for humankind and many of its problems have been resolved, but we are faced with many problems and even crises, that if left unchecked, it will be very difficult and perhaps impossible to restrain them in the future. one of these crises is the continual and increasing destruction of the environment, which is actually rooted in moral anomalies, because it is the result of excessive desire and see everything as a tool, including nature. therefore, the issue of the environment needs to be further investigated and studied from this perspective. ethical approach to the environment but depends on the intellectual basis that comes from thinkers’’ attitudes. accordingly, for each fundamental and sustainable action, with an ethical view of the environment, it is necessary to examine each of these foundations in particular; because it can direct our ethical attitude and behavior towards it and play an important role, balanced and sustainable relationship with nature. for this reason, the present paper has attempted to examine, in a descriptive-analytical way, the cosmological foundations of environmental ethics, focusing on mulla sadra’’s religious-philosophical ideas and to explain their role in the ethical view of human habitat.