رویکردی کیفی به فهم طلاب از تزاحمات اخلاقی در عمل به وظیفۀ طلبگی و معیشت روزمره

معیشت و به‌طور کلی، فعالیت‌های ناظر به کسب درآمد برای گذران زندگی، از مسائل مهم زیست انسانی است. بی‌تردید، تجربۀ معیشت برای طبقات، اصناف و گروه‌های مختلف اجتماعی بر حسب جایگاهی که در جامعه دارند، بسیار متفاوت است. طلاب از جمله گروه‌های مرجعی هستند که از دیرباز وضعیت معیشت آن‌ها نسبت به دیگر گروه‌های اجتماعی بیشتر موردتوجه عموم بوده است؛ چراکه از یک سو، طلبه به‌عنوان مبلّغ دین شناخته می‌شود و از او انتظار می‌رود به آنچه دارد قناعت کند و مانند بیشتر مردم جامعه، بلکه در سطحی پایین‌تر از آن‌ها زندگی کند. از سوی دیگر، شرایط و اقتضائات معیشتی‌ای بر جامعۀ ایران حاکم است که طلاب و خانواده‌های آن‌ها را درگیر مسائل سخت اقتصادی کرده است. با این حال، این دو سویگی به تزاحمات اخلاقی میان وضعیت معیشت طلاب و انجام وظیفۀ دینیسازمانی آن‌ها در قبال جامعه منجر شده است. با این نگاه، هدف از این پژوهش پاسخ به این پرسش است که با توجه به گفتارهای طلاب، تزاحم‌های اخلاقی موجود بین وظیفۀ طلبگی و معشیت روزمره کدام است؟ رویکرد در این پژوهش، کیفی است و برای تحلیل‌ داده‌ها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. بدین منظور، با بیست نفر از طلاب متاهل شاغل و غیرشاغل که به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند، مصاحبۀ نیم‌ساخت‌یافته انجام شده است. تحلیل مضامین نشان داد «وجدان کاری با مسئولیت اخلاقی مردانه»، «انگیزۀ شخصی برای طلبه‌شدن با انگیزۀ‌‌ اقتصادی برای پیشرفت» و «حیثیت فردی با شرافت کار حرفه‌ای» در تزاحم اخلاقی هستند.

A Qualitative Approach to the Clergies’ Understanding of Moral Conflicts in Commitment to their Professional Duties and Daily Livelihood

Livelihood and incomegenerating activities, in general, are important biohuman issues. Undoubtedly, the experience of gaining income in relation to different classes, guilds, and social groups is very different from their place in society. Clergies are one of the groups whose living conditions have long been considered by the public in comparison with other social groups; because on the one hand, the clergy is known as a preacher of religion and is expected to be satisfied with what he has and to live like the majority of society, even below them. On the other hand, living conditions and the economic situation prevailing in Iranian society, have involved clergies and their families in various difficult economic issues. However, these two tendencies have led to moral conflicts between the living conditions of clergies and their religiousorganizational duties towards society. With this in mind, the purpose of this study is to answer the question of what is the moral conflict between their professional duties and daily livelihood according to clergies’ statements. The approach applied in this research is qualitative, and the thematic analysis method has been used to analyze the data. In this regard, semistructured interviews were conducted with 20 employed and nonemployed married clergies, who were selected by purposive sampling. Thematic analysis showed that “work conscience and manly moral responsibility’, “personal motivation to become a clergy and economic motivation for progress” and “personal dignity and professional honor” are the cases that are in conflict.