عوامل و مولفه‌های تاب‌آوری از منظر قرآن و روایات

تاب‌آوری مقوله‌ای است که در روان‌شناسی به‌عنوان قدرتی ذهنی یا احساسی که به انسان توان مقابله با بحران‌ها را می‌دهد و او را قادر می‌سازد سریع به وضعیت پیش از بحران بازگردد، مطرح شده است. با اینکه تفاوت‌هایی میان تاب‌آوری و مفهوم قرآنی صبر و حلم در سنت اسلامی وجود دارد، به نظر می‌رسد این مفاهیم در مولفه‌های درونی و عوامل ایجادکننده، اشتراکات زیادی داشته باشند. در این تحقیق که با روش کتابخانه‌ای در گردآوری اطلاعات و توصیفی ‌تحلیلی در ارزیابی آن‌ها انجام گرفت، تلاش شد پس از استخراج مولفه‌ها و عوامل ایجاد‌کنندۀ تاب‌آوری بر اساس پژوهش‌های روان‌شناختی، با مراجعه به آیات قرآن و روایات اسلامی، دیدگاه اسلام دربارۀ این عوامل تبیین شود. بر اساس نتایج این تحقیق، عوامل ایجاد‌کنندۀ تاب‌آوری شامل تلقین‌ مثبت، حفظ آمادگی، حفظ روابط خوب با خانواده، قابل‌تحمل دیدن مشکلات و بحران‌ها، پذیرش شرایط غیرقابل‌تغییر، داشتن اهداف واقع‌بینانه و حرکت به‌سمت آن‌ها و اعتمادبه‌نفس، همگی در سنت اسلامی و در آیات و روایات دارای مفاهیم متناظر هستند و برآن‌ها تاکید شده است.

Factors and components of resilience from the perspective of Quran and hadiths

Resilience is a concept that has been proposed in psychology as a mental or emotional force that enables a person to deal with crises and allows him to return quickly to a precrisis state. Despite the differences between resilience and the Qur’anic concept of patience in the Islamic tradition, these two concepts seem to have much in common in their internal components and factors. In this research, which was carried out by the library method in collecting information and descriptiveanalytical in evaluating them, after extracting the components and factors causing resilience based on psychological research, an attempt was made to explain Islam’s view on these factors by referring to Quranic verses and Islamic traditions. According to the results of this study, the factors that create resilience include positive induction, maintaining readiness, maintaining good relationships with family, seeing tolerable problems and crises, accepting unchangeable conditions, having realistic goals and moving towards them, and selfconfidence, all of them have corresponding meanings in the Islamic tradition and Quranic verses.