اخلاق مناظره علمی در سیره امام رضا (ع)

این نوشتار با هدف تبیین مهم‌ترین و اساسی‌ترین ارزش‌های اخلاقی که برای تعیین و ترسیم یک چهارچوب اصلی و مدل صحیح مناظره و گفت‌وگوی علمی لازم و ضروری هستند به بررسی سیره امام رضا(ع)در این خصوص پرداخته است. بنابراین مساله این پژوهش که با توصیفی‌تحلیلی انجام شده است، بررسی و بازخوانی سیره ارتباطی امام رضا(ع)با مخالفان، معاندان و پیروان سائر ادیان، در حوزه‌های مختلف ارزشی و دست‌یابی به یک مدل و الگوی تربیتی برای مناظره علمی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در الگوی به دست آمده، از یک‌سو اخلاص و برخورداری از دانش و تخصص لازم، به عنوان مهم‌ترین الزامات اخلاقی حرفه‌ای قبل از ورود به مناظره مطرح می‌شوند و از سوی دیگر، صداقت، عدالت و انصاف، بردباری، سعه صدر و فروتنی، به‌عنوان محوری‌ترین الزامات اخلاقی حرفه‌ای حین مناظره و از جمله ارزش‌ها و اصول اخلاقی‌اند که باید طرفین، در مدت‌زمان مناظره همواره به آن توجه داشته و از مسیر آن خارج نشوند. در حوزه آداب علمی و هنجارهای رفتاری حین مناظره نیز، احترام و تکریم، حسن استماع و دریافتن مقصود مخاطب، سخن گفتن به اندازه فهم مخاطب، مستدل و مستند گویی، بعد سوم الزامات اخلاقی – حرفه‌ای مناظره را شکل می‌دهند.

The Ethics of Scientific Debate in the sīra of Imam Reza (PBUH)

In this article, with the purpose of explaining the most important and fundamental ethical values that are necessary and essential for defining a basic framework and the correct model of scientific debate and dialogue, we have analyzed the sīra of Imam Reza with a descriptiveanalytical method. So, the question is what general form of educational model of scientific debate, in the different areas of value, we will get by probing and studying  the relationship between Imam Reza and his opponents, religious scholars and followers of different religions? The research findings show that in the obtained pattern, on the one hand, sincerity and the necessary knowledge and expertise are considered as the most important ethicalprofessional requirements before entering the debate ;On the other hand, honesty, justice and fairness, endurance, tolerance and modesty are among the most important moralprofessional requirements during the debate, including the values and ethical principles that must always be taken into consideration by the parties, and they should not go out of the way of those values and principles. In the area of scientific ethics and behavioral norms during the debate, respect and appreciation, listening comprehension and understanding of the audience’s purpose, speaking as readily understood, reasoned and Documentary talking, form the third dimension of the ethicalprofessional requirements of the debate