عدالت مداری در تعدد زوجات از منظر متون اسلامی

رعایت عدالت در چند همسری یکی از گزاره های اخلاق مهم در حیطه خانواده است. از منظر قرآن کریم مرد و زن برای همدیگر و مکمّل هم آفریده شده‌اند و مقتضای فطرت انسان این است که هر یک از زن و مرد نسبت به جنس مخالف خود گرایش داشته و او را منشا آرامش و آسایش خویش قرار می‌‌دهد و به گونه‌ای کامجویی کند که هم سلب تولید مثل و بقای نوع انسانی می‌شود و هم مفسده‌ای بر آنها، بار نگردد. اما در این میان خداوند متعال محدودیّت‌هایی را در موارد استثنایی و حالات خاص که برای زوجین پیش می‌آید، قرار داده است یکی از این موارد خاص رعایت عدالت در چند همسری است. در این نوشتار مفهوم عدالت در آیات چند همسری از منظر روایات و مفسران با هدف تبیین غنای هر چه بیشتر مفهوم عدالت در حوزه خانواده مورد اهتمام قرار گرفته است. قسم و نفقه به عنوان حائز اهمیّت‌ترین موارد عدالت ظاهری در روایاتِ معصومان(ع) معرّفی شده‌اند و عدالت باطنی که عدالت در محبّت قلبی است و امری اختیاری و تحت اراده انسان نیست، در حیطه شرط عدالت در چندهمسری معرفی نشده است. از این رهگذر، اسلام تعدّد زوجات را به طور وجوب بر هر کسی وضع نکرده است بلکه اسلام با توجه به طبیعت افراد و از روی مصلحت اجتماع انسانی تعدّد را تجویز نموده و برایش قید عدالت را ذکر نموده که تمام این مفاسد را بر می‌دارد.