مفهوم‌پردازی و ارائه الگوی عوامل قومیتی موثر بر کارکرد حسابداری در ایران

هدف پژوهش حاضر مفهوم‌پردازی و ارائه الگوی عوامل قومیتی موثر بر کارکردهای حسابداری در شرایط محیطی ایران می‌باشد. این پژوهش از لحاظ روش‌شناسی جزو پژوهش‌های کیفی با رویکرد مبتنی بر نظریه‌پردازی داده بنیاد می‌باشد، جامعه آماری شامل خبرگان صاحب‌نظر در زمینه مبانی تئوریک و عملی حسابداری؛ شامل اعضای هیات علمی دانشگاه در رشته‌های حسابداری، جامعه‌شناسی و مدیریت می‌باشد که با توجه به هدف پژوهش، از روش نمونه‌گیری گلوله برفی برای مصاحبه انتخاب شده است. پس از کسب نظر خبرگان از طریق 18 مصاحبه نیمه ساختاریافته طی سال‌های 1400- 1401 الگوی مفهومی کارکردهای حسابداری شامل شرایط علّی، بستر و زمینه (ساختار)، مداخله‌گر، پدیده محوری، راهبردها و همچنین پیامدهای آن‌ها ارائه شده است. نتایج پژوهش نشان داد با توجه به هدف تعیین‌شده، از آنجا که حسابداری به‌عنوان دانشی اجتماعی مطرح است لذا کارکرد اصلی این علم می‌تواند پاسخگویی و پاسخ‌خواهی باشد و در نتیجه با توجه به راهبردهای مطرح شده در مدل مفهومی بایستی آموزش لازم در جامعه شامل محیط دانشگاهی و محیط اجتماعی به عامه مردم در راستای نیازهای عمومی به بهترین کیفیت ممکن ارائه گردد. همچنین شفافیت از طریق سیستم حسابداری می‌تواند  به‌عنوان راهبرد اصلی تحقق پاسخگویی مطرح شود. از طرفی طبق یافته‌های کمی پژوهش (رویکرد تاپسیس)، عوامل فردی مانند؛ عدالت‌خواهی مطابق با دین و مذهب، شخصیت‌های تثبیت شده فرهنگی قومیت‌ها، جنسیت و ضعف فرهنگی، می‌تواند عامل اساسی در توجه به قومیت‌گرایی باشد که پیامدهای عدالت اجتماعی نتیجه این مهم خواهد بود؛ در این مهم سبقه تاریخی اقوام و فرهنگ پاسخگویی و پاسخ‌خواهی آن‌ها می‌تواند بستر و زمینه لازم را ایجاد نماید. در نهایت برای اینکه کارکردهای حسابداری مورد توجه قرار گیرد باید به عوامل قومیتی به عنوان مزیتی مهم توجه شود.

conceptualize and present a model of ethnic factors affecting accounting functions in the environmental conditions of iran

the aim of the current research is to conceptualize and present a model of ethnic factors affecting accounting functions in the environmental conditions of iran. in terms of methodology, this research is one of the qualitative researches with an approach based on foundation data theorizing, the statistical population includes experts who are experts in the field of theoretical and practical basics of accounting; it includes university faculty members in the fields of accounting, sociology and management, who were selected for the interview according to the purpose of the research, using the snowball sampling method. after getting expert opinions through 18 semi-structured interviews during 2020-2022, the conceptual model of accounting functions including causal conditions, background and context (structure), intervener, central phenomenon, strategies and also their consequences has been presented. the results of the research showed that according to the set goal, since accounting is considered as a social science, therefore the main function of this science can be accountability and response, and as a result, according to the strategies proposed in the conceptual model, the necessary education in the society should include the academic environment. and the social environment should be presented to the general public in the best possible quality in line with public needs. also, transparency through the accounting system can be proposed as the main strategy to realize accountability. on the other hand, according to quantitative research findings (topsis approach), individual factors such as; seeking justice in accordance with religion and religion, culturally established personalities of ethnicities, gender and cultural weakness is the main factor in paying attention to ethnicism, and the consequences of social justice will be the result of the important fact that in this matter, the historical progress of ethnic groups and their culture of accountability and responsiveness can be the basis. and create the necessary background. finally, for accounting functions to be considered, ethnic factors should be considered as an important advantage.