تدوین مدل حق‌الزحمه خدمات حسابرسی

حق‌الزحمه حسابرسی، به عوامل متعددی ازجمله ویژگی‌های موسسه حسابرسی، ویژگی‌های صاحبکار، شرایط حرفه، استفاده‌کنندگان، شرایط رقابتی، محیطی و ... بستگی دارد. در این پژوهش، به‌منظور بررسی جامع عوامل موثر بر حق‌الزحمه، با مصاحبه عمیق خبرگان، از روش کیفی و رویکرد مبتنی بر نظریه‌پردازی زمینه‌ای استفاده و نتایج در قالب یک مدل استخراج شده است. برای اعتباربخشی به نتایج پژوهش از معیارهای زاویه‌بندی (اجماع/مثلث‌سازی) داده‌ها، کنترل اعضا و مقبولیت استفاده شده است. طبق نتایج و مدل ارائه‌شده عوامل مهم به این شرح است: اندازه موسسه، میزان رعایت آیین رفتار حرفه‌ای، ارزش (ارزشمند بودن) کار برای صاحبکار و ویژگی‌ها و اعتبار مدیران و شرکا مهم‌ترین عوامل موثر در سطح موسسه حسابرسی است؛ اندازه، ریسک، توان تقاضای کیفیت، هدف صاحبکار از حسابرسی و حاکمیت شرکتی اثربخش مهم‌ترین عوامل در سطح صاحبکار است؛ درک استفاده‌کنندگان و ذینفعان کلیدی از حسابرسی، نگرش و ویژگی‌های سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیرندگان و تدوین مقررات و ضوابط اثربخش، مهم‌ترین عوامل در سطح حرفه و شرایط محیطی است. این عوامل در صورت اتخاذ راهبردهای لازم و وجود زمینه مناسب در سطح کلان و حرفه‌ای حسابرسی، ازجمله فراهم شدن بستر اقتصادی، بازار، قدرت نهادهای ناظر بر حرفه حسابرسی و تعامل سازنده این نهادها با دولت و قانون‌گذاران منجر به دستیابی به حق‌الزحمه معقول می‌شوند. مجموعه این عوامل به همراه پیامدهای حق‌الزحمه معقول، مدل حق‌الزحمه خدمات حسابرسی را تشکیل می‌دهند.