بررسی مداخلات ارتقاء دهنده کیفیت خواب در بیماران تحت همودیالیز: یک مطالعه متاآنالیز

زمینه و هدف: سندرم اورمیک که پیامد نارسایی مزمن کلیوی است موجب بروز طیف وسیعی از اختلالات و مشکلات در بیماران می‌شود که یکی از بارزترین آنها مشکلات اختلال خواب است که با شیوع بین 85-40 درصد موجب کاهش کفایت عملکرد سیستم‌های مختلفی از جمله سیستم قلبی عروقی و سیستم ایمنی بیمار شده و می‌تواند کاهش کیفیت زندگی و افزایش احتمال مرگ و میر در این بیماران را بدنبال داشته باشد. یافتن مداخلات موثر برای مدیریت مشکل اختلال خواب این بیماران می‌بایست بخشی از برنامه مراقبت جامع بیماران همودیالیز باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخلات ارتقاء دهنده کیفیت خواب در بیماران تحت همودیالیز انجام شد.روش‌ها: جستجوی متون با استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی pubmed/medline، scopus، web of science، embase، proquest، science direct و cochrane library تا ماه می 2022 برای یافتن مطالعاتی که اثرات مداخلات دارویی و غیردارویی را بر بهبود خواب بیماران تحت همودیالیز بررسی کرده‌اند، انجام شد. با انجام متاآنالیز، تفاوت‌های میانگین استاندارد شده (smd) و فواصل اطمینان (cis) 95 درصد برای پیامدهای پیوسته با استفاده از مدل اثرات تصادفی محاسبه شد. ناهمگونی بین مطالعات با استفاده از آماره i2 بررسی شد.یافته‌ها: در مجموع 15 مطالعه با 997 شرکت‌کننده در متاآنالیز قرار گرفتند. نتایج حاکی از تاثیر مثبت مداخلات بر کیفیت خواب بر اساس نمره شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ (psqi)، smd = -1.93, 95% ci = -2.63 to -1.22, p<0.001)) و p<0.001 با ناهمگونی قابل ملاحظه‌ای بین مطالعات i2 = 94.9%، p<0.001 بود. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های متاآنالیز حاضر، مداخلاتی مانند طب فشاری، تکنیک‌های آرام‌سازی و مداخلات دارویی تاثیر مثبتی بر کمیت و کیفیت خواب بیماران تحت همودیالیز دارند. با در نظر گرفتن تنوع در کیفیت روش شناختی و ناهمگونی مطالعات وارد شده در متاآنالیز، نتیجه‌گیری قطعی در مورد اثربخشی مداخلات مختلف دشوار بوده و تفسیر نتایج باید محتاطانه صورت گیرد.

investigating interventions to improve sleep quality in hemodialysis patients: a meta-analysis study

background & aim: uremic syndrome, because of chronic renal failure, causes a wide range of problems in patients. one of the most important diseases which can be mentioned is considered to be sleep disorder. the prevalence of sleep disorder has been reported to be 40-85% that can cause a decline in various systems in the body, including cardiovascular and the immune systems and can eventually lead to a decrease in life quality and may also increase the morbidity and mortality rate in these patients. therefore, finding effective interventions in order to manage sleep disorder of these patients should be part of the comprehensive care plan of patients undergoing maintenance hemodialysis. the present study was conducted to investigate the effectiveness of interventions to improve sleep quality in hemodialysis patients.methods: a literature search was conducted using pubmed/medline, scopus, web of science, embase, proquest, science direct and cochrane library databases for publications up to may 2022 in order to find all studies that examined the effects of interventions (pharmacological and non-pharmacological) on sleep outcomes in hemodialysis patients. by performing meta-analysis, standardized mean differences (smd) and confidence intervals (cis) of 95% were calculated for continuous outcomes using a random-effects model. the heterogeneity among studies was assessed using i2 statistic.results: totally, 15 studies with 997 participants were included in the meta-analysis. findings reveal a positive effect of interventions on sleep quality based on the pittsburgh sleep quality index (psqi) score, (smd = -1.93, 95% ci = -2.63 to -1.22, p<0.001) with a significant heterogeneity among studies (i2 = 94.9%, p<0.001).conclusion: based on the findings of the present meta-analysis, interventions such as acupressure, relaxation techniques, pharmaceutical interventions and muscle relaxation have a positive effect on the quantity and quality of sleep of patients undergoing hemodialysis. however, due to diversity in methodological quality and the heterogeneity of the studies included in this study, it is difficult to draw definitive conclusions about the effectiveness of different intervention. as a result, the interpretation of the results should be done cautiously.