تاثیر مدیریت آبیاری و آرایش لوله های آبیاری قطره ای بر عملکرد، بهره‌وری آب و سود خالص در کشت خیار گلخانه‌ای

این پژوهش طی دو فصل زراعی 1391 و 1392 در شهرستان جیرفت، با هدف بررسی تاثیر سطوح مختلف آب آبیاری و نحوه آرایش سیستم آبیاری قطره‌ای نواری روی خیار گلخانه‌ای انجام شد. آزمایش در قالب طرح کرتهای نواری دوبار خرد شده با 16 تیمار و سه تکرار با ترکیب عوامل اصلی و فرعی صورت گرفت. عامل اصلی شامل چهار آستانه پتانسیل 45 (i1)، 55 (i2)، 65 (i3) و 75 (i4) سانتی‌بار جهت شروع آبیاری، عامل فرعی شامل دو سامانه آبیاری به صورت آبیاری قطره‌ای نواری (s1) و قطره‌ای زیرسطحی (s2) و عامل فرعی فرعی شامل دو الگوی کارگذاری لوله آبده به‌صورت یک خط لوله آبده برای هر ردیف کشت (l1) و یک خط لوله آبده برای دو ردیف کشت (l2) بود. علاوه بر تعیین میزان حجم آب کاربردی، عملکرد محصول و بهره‌وری آب، میزان درآمد خالص و نرخ بازده نهایی با لحاظ مجموع هزینه و درآمد در هر تیمار، بر اساس روش بودجه‌بندی محاسبه شد. نتایج نشان داد افزایش آستانه مکش جهت آبیاری باعث کاهش تعداد دفعات آبیاری و حجم آب مصرفی شد. کمینه (36/136) و بیشینه (11/269 تن در هکتار) میزان عملکرد به ترتیب مربوط به تیمارهای i4s1l2 و i1s2l1 بود. با این وجود، تیمار i2s2l1، ضمن کاهش 7/11 درصد در حجم آب مصرفی در مقایسه با تیمار i1s2l1، تنها باعث یک درصد افت محصول شده و بیش‌ترین سود خالص را به همراه داشت. این در حالی است که بالاترین بهره‌وری آب آبیاری در تیمار i4s2l1 مشاهده شد. لذا، با درنظر گرفتن توامان صرفه‌جویی در مصرف آب و حفظ منافع اقتصادی کشاورزان، استفاده از روش اتخاذ شده در تیمار i2s2l1 در کشت خیار گلخانه‌ای در شهرستان جیرفت افزایش کارایی مصرف آب و نرخ بازده نهایی را به همراه خواهد داشت.