مقایسه تاثیر اکسید آهن نانو و غیر نانو بر گونه‌بندی و فراهمی فسفر در خاک‌های آهکی

رفتار شیمیایی فسفر در خاک تابعِ پیچیده‌ای از عوامل مختلف از جمله اکسیدهای آهن است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر اندازه (نانو و غیر نانو) و غلظت ذرات اکسید آهن بر گونه‌بندی و فراهمی فسفر برای گیاه بود. پژوهش به صورت طرح آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در چهار تکرار و پنج سطح اکسید آهن غیر نانو و پنج سطح اکسید آهن نانو (0، 500، 1000، 5000، 10000 mgkg1) انجام پذیرفت. گونه‌بندی فسفر به روش عصاره‌گیری پی‌درپی انجام شد. کاربرد نانو‌ذرات اکسید آهن باعث کاهش معنادار فسفر اولسن در نمونه‌ها شد و در تیمار 5000 mgkg1 مقدار فسفر اولسن از 3 میلی‌گرم بر کیلوگرم در تیمار شاهد به 0.9 میلی‌گرم بر کیلوگرم کاهش یافت؛ در حالی که این تغییر در مورد اکسید آهن غیر نانو معنادار نشد. کاهش معنادار در شکل‌های ca2p و ca8p با تغییرات اندازه و غلظت اکسید آهن مشاهده شد که این کاهش در تیمارهای نانو شدید‌تر بود. تغییرات شکل ca10-p در تیمارها معنادار نشد. تغییرات شکل fep با تغییر غلظت آهن معنادار شد؛ اما شکل op فقط در تیمار 10000 اکسید آهن نانو معنادار شد. با توجه به تاثیر اندازه ذرات اکسید آهن بر رفتار شیمیایی فسفر در خاک، به نظر می‌رسد باید به آثار جانبی کاربرد نانوذرات اکسید آهن در خاک توجه ویژه‌ای کرد.

The Effect of Nano vs Micro Iron Oxide on Phosphorus Availability and Fractionation in Calcareous Soils

Phosphorus exhibits complex chemical behavior in response to such various soil factors as iron oxide. The effect of size and concentration of iron oxide particles on different forms of phosphorous in soil as well as its availability to plants was investigated. The study was conducted in the form of a factorial arranged  experiment based upon a completely randomized design of four replications along with five levels of bulk iron oxide vs nano iron oxide (0, 500, 1000, 5000, 10000 mgkg1).The results revealed that the use of iron oxide nanoparticles in all the sles reduced Olsen P concentration. The concentration was reduced from 3 mgkg1 in bulk sle to 0.9 mgkg1 in 5000 mgkg1 nanoparticle sle, while this effect was not observed in the case of bulk iron oxide. A significant variation in Ca2P, Ca8P concentration was observed with changes in size and concentration of iron oxide, especially in Nano treatments. The changes in Ca10P levels in the case of nano treatments were greater than those in bulk treatments, but not statistically significant. Iron oxide concentration significantly affected the level of FeP form. OP form showed significant difference (compared with blank) only in the case of 10000 mgkg1 of nano iron oxide.