تعیین رخدادهای خشکسالی و ترسالی بر پایه مدل چندمتغیر اسکالوگرام و بررسی ارتباط شدیدترین رخدادها با مقادیر حدی بارش

خشکسالی عارضه ای طبیعی، موقتی و بازگشتی در اقلیم هر منطقه محسوب می گردد. یکی از معایب موجود در مدل های تک متغیر پایش خشکسالی، پایش بر مبنای مقدار یک متغیر (بارش) می باشد. این موضوع سبب می شود در سال هایی که مقدار بارش در حد متوسط است، ولی تعداد روزهای بارانی و یا رطوبت نسبی از حد نرمال کمتر و یا دما و به تبع آن ها تبخیر تعرق از حد نرمال منطقه بیشتر است، خشکسالی از نظر تنها نمایه ی موجود یعنی مقدار بارش پنهان بماند. با توجه به خصوصیات پیچیده ی پدیده ی خشکسالی و تاثیرپذیری آن از متغیرهای مختلف اقلیمی، توسعه ی مدل های پایش چندمتغیر می تواند به شناخت بهتر این پدیده کمک فراوانی نماید. در این تحقیق در راستای نیل به این هدف با استفاده از 50 عامل اقلیمی مرتبط با بارش، تبخیر تعرق پتانسیل و روزهای بارانی طی یک دوره ی آماری 50 ساله یک مدل چندمتغیر بر اساس سطوح آستانه ی چانگ و مدل اسکالوگرام جهت پایش رخدادهای خشکسالی و ترسالی در 5 ایستگاه سینوپتیک شیراز، تهران، مشهد، تبریز و کرمانشاه توسعه داده شد. بررسی ارتباط بین سال های وقوع شدیدترین رخدادهای خشکسالی و ترسالی با سال وقوع کمینه و بیشینه ی مقدار بارش نشان داد همواره شدیدترین رخدادهای خشکسالی و ترسالی مقارن با وقوع کم بارش ترین یا پربارش ترین سال ها نمی باشند. ضمن آن که تعیین مقدار وزن هر یک از عوامل ذکر شده با توجه به اقلیم منطقه می تواند بر پایش وضعیت خشکسالی موثر باشد. این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.