بررسی اثرات کودهای محرک رشد و صفات زراعی-مورفولوژیکی کنجد با آبیاری قطره‌ای بر نمایه‌های بهر‌ه‌وری آب

به‌منظور بررسی اثرات کاربرد زیست‌محرک‌های اسید آمینه (محلول‌پاشی) و اسید هیومیک (کاربرد خاکی) و صفات زراعی- مورفولوژیکی کنجد (ارقام داراب1 و محلی) با آبیاری قطره‌ای بر عملکرد دانه و نمایه‌های بهره‌وری (p، کیلوگرم بر ریال) و بهره‌وری فیزیکی آب (wp، کیلوگرم‌ بر مترمکعب) و بهره‌وری قتصادی آب (wp$، ریال بر مترمکعب)، آزمایشی در یکی از مزارع شهرستان بهبهان در استان خوزستان (فصل زراعی 01-1400) انجام شد. نتایج مقایسه میانگین‌ها بر اساس آزمون تی (t-test) حاکی از برتری معنی‌دار (p < 0.01) تیمار کاربرد زیست‌محرک‌ها در تمام صفات مورد بررسی نسبت به تیمار شاهد (عدم کاربرد زیست‌محرک‌ها) بود. به‌طوری که در تیمار کاربرد زیست‌محرک‌ها و شاهد، به‌ترتیب تعداد کپسول در بوته معادل 138.2 و 122.4 کپسول، تعداد دانه در کپسول معادل 79.4 و 68.4 دانه، نمایه p معادل 6.86 و 6.04 کیلوگرم بر میلیون ریال، wp معادل 0.231 و 0.198 کیلوگرم بر مترمکعب و wp$  برابر با 28.7 و 20.7 هزار ریال بر مترمکعب محاسبه شد. در هر دو تیمار کودی مورد بررسی رقم کنجد داراب1، برتری معنی‌داری نسبت به رقم محلی نشان داد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد از بین اجزای عملکرد، صفت کپسول در بوته با ضریب همبستگی 0.822 بالاترین همبستگی را با عملکرد داشت. کپسول در بوته به‌عنوان یکی از اجزای عملکرد، بالاترین همبستگی مثبت و معنی‌دار (p < 0.01) را با نمایه‌های p، wp و wp$ داشت. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد صفت‌های تعداد کپسول در بوته و دانه در کپسول، بالاترین اثر مثبت و معنی‌دار (p < 0.01) را بر نمایه‌های wp وwp$  به‌ترتیب، با آماره‌های t برابر با 5.660 و 5.532) داشتند. استفاده از زیست‌محرک‌های مورد بررسی موجب افزایش معنی‌دار اجزای عملکرد از جمله کپسول در بوته و دانه در کپسول شد که به‌تبع آن، افزایش عملکرد و نمایه‌های p، wp و wp$  را در پی داشت.

investigation of the effects of biostimulants and morpho-physiological traits of sesame with drip irrigation on water productivity indices

in order to investigate the effects of two no biostimulants, amino acid (foliar application) and humic acid (soil application), on the morpho-physiological traits of sesame (darab1 and local cvs) with drip irrigation on seed yield and water productivity indices (p, kg/ rial) and water productivity (wp, kg/m3) and economic water productivity (wp$, rials /m3), an experiment was conducted in one of the farms in behbahan county in khuzestan province (crop season 2021-02). the results of comparing the means based on t-test indicated a significant superiority (p < 0.01) of the treatment with biostimulants in all the traits studied compared to the control treatment (no biostimulants). in a way that in the treatment with biostimulants and control, the number of capsules per plant was equivalent to 138.2 and 122.4 capsules, the number of seeds per capsule was equivalent to 79.4 and 68.4 seeds, p index was equivalent to 6.86 and 6.04 kg/million rials, wp was equivalent to 231.0 and 198.0 kg/m3, and wp$ was 28.7 and 20.7 thousand rials /m3, respectively. in both investigated fertilizer treatments, the darab1 sesame cultivar showed a significant superiority over the local cultivar. regression analysis results showed that among the yield components, the capsule trait per plant had the highest correlation of 0.822 with yield. capsule per plant as one of the yield components had the highest positive and significant correlation (p < 0.01) with p, wp, and wp$ indices. regression analysis results showed that the traits of number of capsules per plant and seeds per capsule had the highest positive and significant effect (p < 0.01) on wp and wp$ indices (with t-values of 5.660 and 5.532, respectively). the use of biostimulants under study led to a significant increase in yield components such as capsules per plant and seeds per capsule, resulting in increased yield and p, wp, and wp$ indices.