اثر شوری، کود فسفر و کشت مخلوط گندم با خلر و ماشک بر فسفر قابل‌جذب و شکل‌های فسفر معدنی در یک خاک شن لومی

در این پژوهش، دو آزمایش جداگانه هر یک به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی و با سه تکرار انجام شد. در آزمایش اول، اثر کشت، شوری و کود فسفر بر olsen-p و شکل‌های فسفر معدنی با سه عامل نوع کشت در شش سطح (بدون کشت، تک‌کشتی گندم، تک‌کشتی خلر، تک‌کشتی ماشک، کشت مخلوط گندم-خلر، کشت مخلوط گندم-ماشک)، کود فسفر در دو سطح (صفر و 80 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و شوری خاک (ece) در دو سطح (0.75 و 7.5 دسی‌زیمنس بر متر) بررسی شد. آزمایش دوم برای بررسی اثر زمان، شوری و کود فسفر بر olsen-p و شکل‌های فسفر معدنی در شرایط بدون کشت با سه عامل زمان در دو سطح (صفر و 90 روز) و کود فسفر و شوری (با همان سطوح آزمایش اول) انجام شد. نتایج نشان داد که کشت گیاهان گندم، خلر و ماشک در هر دو شرایط تک‌کشتی و کشت مخلوط، olsen-p، nh4f-p، naoh-p، h2so4-p و مجموع شکل‌های فسفر خاک را کاهش داد. در شرایط با کود فسفر، available-p در خاک ریزوسفر بیشتر از خاک توده و در کشت مخلوط بیشتر از تک‌کشتی بود. 90 روز پس از مصرف کود فسفر، شوری سدیم کلرید در خاک، nh4cl-p، nh4f-p و naoh-p را کاهش و olsen-p و h2so4-p را افزایش داد. مسن شدن پس از مصرف کود فسفر، nh4cl-p و olsen-p  را کاهش و nh4f-p، naoh-p و h2so4-p را افزایش داد. در شرایط با کود فسفر، عصاره‌گیر olsen ممکن است مقدار available-p گندم، خلر و ماشک را در شرایط تک‌کشتی و کشت مخلوط کمتر برآورد نماید. کشت مخلوط گندم-خلر و گندم-ماشک و مصرف 80 میلی‌گرم فسفر بر کیلوگرم خاک در شرایط مشابه می‌تواند توصیه شود.

effects of salinity, phosphorus fertilizer, and intercropping of wheat with lathyrus, and vetch on available-p and inorganic p fractions in a loamy sand soil

in this research, two separate experiments were carried out as factorial on the basis of completely randomized design with three replications. in the first experiment, the effects of cultivation, salinity, and phosphorus (p) fertilizer on available-p and inorganic p fractions were investigated with three factors of cultivation type at six levels (no cultivation, wheat monoculture, lathyrus monoculture, vetch monoculture, wheat-lathyrus intercropping, wheat-vetch intercropping), p fertilizer at two levels (zero and 80 mg p/kg) and soil salinity (ece) at two levels (0.75 and 7.5 ds/m) under greenhouse conditions. the second experiment was conducted to investigate the effects of ageing, salinity, and p fertilizer on olsen-p and inorganic p fractions with three factors of time at two levels (zero and 90 days), p at two levels (zero and 80 mg p/kg), and ece at two levels (0.75 and 7.5 ds/m) under laboratory conditions. results showed that the cultivation of wheat, lathyrus, and vetch in both monoculture and intercropping conditions decreased olsen-p, nh4f-p, naoh-p, h2so4-p, and sum of p fractions. under p using conditions, available-p in the rhizosphere soil was more than the one in bulk soil and in intercroping it was more than the one in monoculture. in 90 days after p using, nacl salinity decreased nh4cl-p, nh4f-p, and naoh-p while increased olsen-p and h2so4-p compared to non-saline conditions. aging after p using decreased nh4cl-p and olsen-p and increased nh4f-p, naoh-p, and h2so4-p. under p using conditions, olsen extractant may underestimate soil p availablity for wheat, lathyrus, and vetch plants at both monoculture and intercropping conditions. generally, intercropping of wheat-lathyrus and wheat-vetch and using 80 mg p fertilizer per kg of soil can be recommedded under similar conditions.