ارزیابی اثرات تراکم خاک بر شاخص‌های فراهمی آب خاک و برخی ویژگی‌های رشدی گیاه نیشکر

مزارع نیشکر در استان خوزستان به دلیل تردد ماشین‌آلات سنگین‌وزن و همچنین شرایط اقلیمی خاص، در معرض خطر تراکم خاک قرار دارند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات تراکم بر شاخص‌های فراهمی آب خاک و برخی صفات رشدی گیاه نیشکر اجرا گردید. در مجموع، بر اساس شرایط واقعی حاکم در مزرعه، نه تیمار تراکم شامل سه سطح فشار ادوات کشاورزی (کم، متوسط و زیاد) و سه سطح رطوبتی خاک (کم، بهینه و زیاد) تعریف شد. در اوایل فصل رشد نمونه‌های خاک از دو عمق سطحی و زیرسطحی جهت اندازه‌گیری ویژگی‌های معمول فیزیکی و همچنین شاخص‌های فراهمی آب خاک شامل آب قابل استفاده گیاه (paw)، دامنه رطوبتی خاک با حداقل محدودیت (llwr) و گنجایش آب انتگرالی (iwc) تهیه شد. منحنی رطوبتی خاک با استفاده از دستگاه صفحات و غشاء فشاری و منحنی مقاومت خاک با استفاده از پنترومتر دستی در آزمایشگاه اندازه‌گیری شدند. شاخص‌های رشدی گیاه شامل قطر یقه نی، ارتفاع نی، رطوبت نسبی غلاف و وزن تر اندام هوایی بودند. نتایج تجزیه واریانس شاخص‌های فراهمی آب خاک نشان داد که در لایه سطحی خاک هم اثر ساده تراکم و هم اثرات متقابل آن‌ها بر شاخص llwr و iwc در سطح پنج درصد معنی‌دار بود. کمترین مقدار llwr و iwc به‌ترتیب با مقادیر 0.026 و 0.017 cm3cm-3 در کرت با بیشترین تراکم و بیشترین رطوبت خاک (w3p3) مشاهده شد. ارتفاع و عملکرد نی نیز در سطح پنج درصد تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند و کمترین میزان عملکرد نی با مقدار 38 تن در هکتار در تیمار تراکم زیاد و رطوبت زیاد  مشاهده شد. پیشنهاد گردید در پژوهش‌های بعدی مقدار بهینه رطوبت خاک برای عملیات برداشت محصول برای هر کلاس‌ بافتی خاک به صورت علمی و دقیق تعیین گردد.

effects of soil compaction on soil water availability indicators and some growth characteristics of sugarcane plant

the present study was conducted to investigate the effects of soil compaction on soil water availability indices and some growth characteristics of sugarcane plants. a total of nine compaction treatments were defined, including three levels of agricultural tools pressure and three levels of soil moisture. soil samples were collected at the beginning of the growing season from the topsoil and subsoil layers to measure the usual physical properties as well as the indices. soil water availability indicators including plant available water (paw), least limiting water range (llwr) and integral water capacity (iwc) were calculated. the soil moisture curve was measured using a pressure plate and membrane devices and the soil resistance curve was measured using a manual penetrometer in the laboratory. plant growth indicators included straw collar diameter (d), straw height (h), sheath relative water content (rwc), and shoot weight (y). the results of anova showed that both the simple effects of compaction factors and interaction effects of compaction  soil moisture on llwr and iwc indicators in the soil surface layer were significant (p<0.05). the lowest values of llwr and iwc were observed in the plot with the highest compaction and soil moisture (w3p3), with values of 0.026 and 0.017 cm3.cm-3, respectively. the lowest y was also observed in the treatment of high compaction and high soil moisture (w3p3), with a value of 38 t. ha-1. it was suggested that the next research should scientifically and accurately determine the optimal value of soil water for each class of soil texture.