اثرات کاربرد باکتری آزوسپیریلوم و محلول‌ پاشی گوگرد بر عملکرد و رنگیزه‌های فتوسنتزی ارقام گندم

گندم جزو غلات اصلی اکثر کشورها است که در دهه‌های اخیر و به علت تغییرات اقلیمی زراعت آن به شدت تحت تاثیر شرایط محیطی قرار گرفته است. به همین منظور، آزمایشی با هدف بررسی پاسخ رنگیزه‌های فتوسنتزی و عملکرد ارقام گندم به کاربرد توامان باکتری و گوگرد تحت شرایط دیم در سال زراعی 1400-1399 انجام گرفت. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل چهار رقم گندم ایوان، سرداری، هما و آذر2 ، عامل گوگرد در دو سطح محلول‌پاشی با آب مقطر به عنوان شاهد و محلول‌پاشی با گوگرد و باکتری در دو سطح عدم تلقیح (شاهد) و تلقیح با باکتری آزوسپیریلوم بود. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد دانه (3030 کیلوگرم در هکتار) در رقم ایوان با کاربرد باکتری آزوسپیریلوم مشاهده شد. تلقیح با باکتری آزوسپیریلوم باعث افزایش عملکرد دانه ارقام ایوان و سرداری به‌ترتیب به‌میزان 17.9 و 42 درصد گردید در حالی‌که بر عملکرد دانه ارقام هما و آذر 2 از لحاظ آماری تاثیر معنی‌داری مشاهده نگردید. نتایج نشان داد محلول‌پاشی با گوگرد و کاربرد باکتری موجب بهبود فتوسنتز گردید. تحت شرایط دیم، رقم ایوان در مقایسه با ارقام سرداری، هما و آذر2 از برتری قابل‌توجه عملکرد دانه برخوردار بود و با کاربرد باکتری عملکرد بیشتری تولید کرد. باکتری آزوسپیریلوم میزان فتوسنتز برگ را افزایش داد. مدیریت تغذیه گیاه و استفاده از باکتری‌های القاکننده رشد با تاثیراتی که در سطح فیزیولوژیکی می‌گذارند می‌توانند به عنوان راهکارهایی جهت بهبود عملکرد در شرایط دیم مطرح گردند.

effects of application of azospirillum bacteria and sulfur spraying on yield and photosynthetic pigments of wheat cultivars

wheat is one of the primary cereals in most countries, and in recent decades, its cultivation has been significantly impacted by environmental conditions due to climate change. therefore, an experiment was conducted during the 2020-2021 agricultural year to examine the response of photosynthetic pigments and the yield of different wheat cultivars to the combined application of bacteria and sulfur under rainfed conditions. this factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications. the experimental factors included four wheat cultivars: eivan, sardari, homa, and azar 2, sulfur treatment at two levels: foliar spray with distilled water as a control and foliar spray with sulfur and bacterial treatment at two levels: without inoculation (control) and inoculation with azospirillum bacteria. the results showed that the highest grain yield (3030 kg/ha) was observed in the eivan cultivar with the application of azospirillum bacteria. inoculation with azospirillum bacteria increased the grain yield of the eivan and sardari cultivars by 17.9% and 42%, respectively, while no statistically significant effect was observed on the grain yield of the homa and azar 2 cultivars. the results indicated that sulfur spraying and bacterial application improved photosynthesis. under rainfed conditions, the eivan cultivar had significantly higher grain yield compared to the sardari, homa, and azar 2 cultivars and produced a higher yield with bacterial application. azospirillum bacteria increased leaf photosynthesis. plant nutrition management and the use of growth-promoting bacteria, with their physiological effects, can be considered strategies for improving yield under rainfed conditions.