مدیریت یکپارچه منابع آب در بخش‌های کشاورزی، شرب و صنعت با استفاده از نرم‌افزار weap (مطالعه موردی: استان قم)

در شرایط کمبود آب به‌علت وقوع خشک‌سالی‌های پی‌درپی و یا رشد جمعیت، مدیریت منابع محدود آب برای افرایش بهره‌وری و استفاده بهینه از آنها لازم بوده و الگوهای مدیریتی و تخصیص آب به بخش‌های مختلف باید مورد بازبینی قرار گیرند. در این تحقیق از ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و ارزﯾﺎﺑﯽ منابع آب (weap) جهت ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ، ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی و ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی ﻣﻨﺎﺑﻊ آب در استان قم استفاده گردید. مدل مبتنی بر گره‌های عرضه و تقاضای آب شامل: نیاز شرب شهری و نیاز آبیاری کشاورزی به عنوان گره‎های تقاضا و رودخانه‌ها و منابع زیرزمینی به عنوان گره‌های عرضه برای دوره 20 ساله (2020 تا 2039) طراحی و بر این اساس چهار سناریو تعریف گردید. نتایج نشان داد، سیاست‌های دو مولفه اصلی مدیریتی یعنی کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی با نرخ سالانه دو درصد و تصفیه فاضلاب با نرخ سالانه یک درصد قادر است، علاوه بر تامین تقاضای آبی استان، سفره‌های آب زیرزمینی را با نرخ رشد سالانه یک درصد احیا نماید. با اجرای سیاست‌های سناریوی مدیریتی سطح «3» در انتهای دوره چشم‌انداز، مصرف آب در بخش کشاورزی بدون کاهش سطح زیر کشت یا عملکرد، تا 50 درصد کاهش یافته و بازده مصرف آب به همین میزان افزایش و آبخوان استان به میزان 20 درصد احیا خواهد شد. اگر وضعیت فعلی (سناریوی مرجع) دنبال شود، با توجه به افزایش طبیعی تقاضای آب به دلیل رشد جمعیت و صنعت، حتی با وجود دوره‌های ترسالی پیش‌رو، در منابع آبی تجدیدپذیر حدود 40 درصد کسری ایجاد خواهد شد.

integrated management of water resources in agriculture, drinking and industry using weap software (case study: qom province)

in the conditions of water shortage due to successive droughts or population growth, the management of limited water resources is necessary to increase their efficiency and optimal use, and the management patterns and allocation of water to different sectors should be reviewed. in this research, the water resources evaluation and programming system (weap) was used to manage, optimize and simulate water resources in qom province. the model based on water supply and demand nodes including: urban drinking needs and agricultural irrigation needs as demand nodes and rivers and underground resources as supply nodes for a period of 20 years (2020 to 2039) was designed and implemented. based on this, four scenarios were defined. the results showed that the policies of the two main management components, i.e. reducing water consumption in the agricultural sector at an annual  rate of two percent and wastewater treatment at an annual  rate of one percent, in addition to meeting the water demand of the province, are able to increase the underground water table at one percent annually. with the implementation of management scenario policies of level &3& at the end of the vision period, water consumption in the agricultural sector has decreased by 50% without reducing the cultivated area or yield, and the efficiency of water consumption has increased by the same amount.  and the aquifer of the province will be restored by 20%. if the current situation (reference scenario) is followed, due to the natural increase in water demand due to the growth of population and industry, even with the upcoming rainy periods, there will be a deficit of about 40% in renewable water resources.