بررسی پراکنش فضایی و روند ذرات گرد‌و‌غبار در غرب آسیا و ارتباط آن با تغییرات کاربری اراضی

هدف این مطالعه بررسی تغییرات گرد‌و‌غبار در منطقه غرب آسیا و ارتباط آن با تغییرات کاربری اراضی است. برای این منظور از داده‌های ماهانه عمق نوری ذرات گردوخاک (dod) مجموعه داده باز تحلیل eac4 با تفکیک افقی 0.75 درجه قوسی و کاربری اراضی سامانه طبقه‌بندی پوشش زمین (lccs) استفاده شد. نتایج نشان داد بیشینه dod در فصول بهار و تابستان به دلیل کاهش رطوبت خاک، کاهش آب رودها، کمبود پوشش گیاهی و اقلیم خشک در مناطق بین‌النهرین، بیابان‌های عراق سوریه، جنوب شرقی و جنوب‌غربی ایران است. بطور کلی dod از جنوب به شمال در منطقه موردمطالعه کاهش می‌یابد اما در شمال‌شرقی ایران به دلیل وجود بیابان قزل قوم، قره قوم، بستر خشکیده آرال قوم و قره بغاز این شاخص افزایش قابل‌توجهی را نشان داده است. بررسی روند dod نشان می‌دهد که این متغیر در بیشتر ماه‌های سال دارای روند افزایشی است. بیشینه روند افزایشی معنی‌دار در سطح 0.05 در ماه‌های دسامبر، ژانویه، مارس و نوامبر بخصوص در غرب، جنوب و شمال شرقی ایران دیده شد. بررسی تغییرات کاربری اراضی نشان داد که مساحت مناطقی با پوشش گیاهی متراکم از 7.6 درصد به 7.3 درصد و مراتع از 3.1 درصد به 2.8 درصد کاهش یافته و در مقابل مساحت زمین‌های زراعی از 16.1 درصد به 16.25 درصد افزایش داشته است که این مناطق بیشینه مقدار رخداد گرد‌و‌غبار را تجربه کردند.

examination of the spatial dispersion and trend of dust optical depth (dod) in west asia and its relation with land use change

the purpose of this study is to examine the changes in dust in the west asia region and its association with land use changes. for this purpose, the dust optical depth (dod) from the open eac4 dataset with a horizontal resolution of 0.75o and the global land cover classification system (lccs) dataset with a horizontal resolution of 300 meters were used. the results showed that the maximum dod in the spring and summer seasons is due to decreased soil moisture, reduced river water levels, lack of vegetation cover, and the dry climate in the mesopotamian regions, the deserts of iraq and syria, and southeastern and southwestern iran. generally, dod decreases with high latitude in the region; however, in northeastern iran, due to the presence of the kyzylkum, karakum, aral karakum, and garabogazköl deserts, this index has shown a significant increase. the analysis of the dod trend indicates that this variable is on an increasing trend in most months of the year. the most significant increasing trend at the 0.05 level is observed in december, january, march, and november, especially in the western, southern, and northeastern parts of iran. the examination of land use changes has revealed that the area of regions with dense vegetation cover has decreased from 7.6% to 3.7%, and pastures have decreased from 3.1% to 2.8%, while in contrast, the area of agricultural lands has increased from 16.1% to 16.25%, and these areas have experienced the highest amount of dust event.