ارزیابی مناطق مناسب کاشت گیاه گندم، ذرت، چغندرقند و گوجه‌فرنگی در اقلیم‌های مختلف ایران با توجه به اثرات تغییر اقلیم به کمک نرم‌افزار اکوآکراپ

انتخاب گیاهان مناسب برای کشت در هر منطقه، با توجه به تاب‌آوری سیستم زراعی و وضعیت آب، از ابعاد حیاتی در تدوین استراتژی زراعی کشور بوده و مستلزم برنامه‌ریزی دقیق است. پژوهش حاضر به ‌منظور ارائه چارچوبی کلی برای یافتن بهترین منطقه برای کشت محصولات گوجه‌فرنگی، گندم، ذرت علوفه‌ای و چغندرقند، در 12 نقطه انتخابی از ایران با اعمال پراکنش و تغییرات اقلیمی از سال 1980 تا 2020 صورت گرفت. در این پژوهش برای انجام شبیه‌سازی‌های گیاهی از مدل اکواکراپ استفاده شد. پس از مقایسه مقادیر محصول خشک گزارش‌شده در هر یک از 12 مناطق مورد مطالعه توسط سازمان جهاد کشاورزی و مقادیر مدل‌سازی‌شده توسط اکواکراپ، خطای صحت‌سنجی  برای مناطق مذکور و محصولات چغندرقند 8.4 درصد، گوجه‌فرنگی 8.3 درصد، گندم 6.6 درصد، و ذرت 6.4 درصد بود. به طور میانگین مدل قادر به شبیه‌سازی مقدار محصول خشک تولیدی با خطای زیر 10 درصد بوده‌ است. برای پیش‌نگری مقدار محصول تولیدی در آینده نزدیک، داده‌های اقلیمی مدل‌سازی هواشناسی mri-esm 0-2 با خروجی‌های سیمیپ6 در نرم‌افزار سیم‌هاید تهیه ‌شد. با تحلیل داده‌های مدل‌سازی و تاریخی، برای گندم، چغندرقند، ذرت علوفه‌ای و گوجه‌فرنگی، بیشترین و کمترین مقدار تولید به ترتیب در اصفهان و زاهدان، ارومیه و بجنورد، اصفهان و مشهد، و زنجان و زاهدان مشخص شد. شاخص قابل‌مقایسه بین محصولات در شهرهای مختلف برای دو حالت برنامه‌ریزی‌شده و پتانسیل، از سه شاخص مقدار جرم و قیمت ریالی محصول و عمق آب آبیاری، استفاده شد. اولویت کشت محصولات در هر شهر با قیاس 3 عامل بهترین و ضعیف‌ترین مکان کشت گوجه‌فرنگی، ذرت علوفه‌ای، گندم و چغندرقند به ترتیب کرمانشاه و زاهدان، اصفهان و مشهد، تهران و زاهدان، کرمانشاه و مشهد است.

assessment of suitable areas for cultivation of wheat, corn, sugar beet, and tomato in different climates of iran considering the climate change effects using aquacrop model

choosing suitable crops for cultivation in each region, considering the resilience of the agronomic system and water status is a vital aspect in formulating the country’s agronomic strategy and requires meticulous planning. the present study was conducted to provide a general framework for finding the best area for cultivating tomato, wheat, fodder corn and sugar beet crops in 12 selected lacations of iran by applying distribution and climate change from 1980 to 2020. in this study the aqua crop model was used to perform plant simulations. after comparing the dry product values reported in each of the 12 regions studied by the agricultural jihad organization and the valued modeled by aquacrop, the validation error for the mentioned regions was estimated to be 4.8, 3.8, 6.6 and 4.6 percent for sugar beets, tomatoes, wheat, and fodder corn, respectively. the model was able to consistently demonstrate an average simulation error below 10 percent. prediction of future crop production was derived from climate data sourced from the mri-esm 0-2 weather modeling software, using simip6 and simhide models. by analyzing the modeling and historical data for the proposed crops, the highest and lowest amounts of wheat, sugar beet, fodder corn and tomato were determined in isfahan and zahedan, urmia and bojnord, isfahan and mashhad, and zanjan and zahedah, respectively. three indicators of mass amount, crop price and irrigation depth were used as comparable indices among the crops in different cities for the two planned and potential modes.  the priority of crop cultivation in each city, to decide which crop is the best and prioritize them, was determined using mass, product price, and irrigation water depth. the study highlights the best and worst locations for cultivating tomatoes, fodder corn, wheat, and sugar beets as kermanshah and zahedan, isfahan and mashhad, tehran and zahedan, and kermanshah and mashhad, respectively.