انباشت و توزیع فلزات سنگین در گیاه گشنیز (coriandrum sativum l.) تحت تاثیر آبیاری با پساب تصفیه شده شهری

ایران بعنوان یکی از مناطق خشک و نیمه­خشک جهان با کاهش منابع آب تجدیدپذیر روبر است و همچنان حجم تقاضا برای دستیابی به آب در این کشور رو به افزایش می‌باشد. این مساله سبب شده است که تصمیم‌گیرندگان حوضه آب، منابع آب با کیفیت بهتر را برای مصارف شهری و شرب اختصاص داده و منابع آب با کیفیت نامطلوب‌تر (همچون فاضلاب تصفیه‫شده) را برای مصارفی همچون آبیاری اراضی کشاورزی اختصاص دهند. اما وضعیت تجمع فلزات سنگین در اندام‫های مختلف محصولات آبیاری شده با پساب بویژه سبزیجات برگی نامشخص است و به‌دلیل خطر ورود این فلزات سمی به چرخه غذایی انسان ضروریست که پیوسته اندازه‫گیری و پایش شود. این پژوهش برای نخستین بار با هدف بررسی اثرات آبیاری با پساب تصفیه شده شهری در مقایسه با آب چاه (تیمار کنترل) بر تجمع فلزات سنگین در ریشه و اندام هوایی گیاه گشنیز انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت همه فلزات سنگین مورد بررسی در اندام‫های گیاه گشنیز آبیاری شده با پساب تصفیه شده بصورت معنی‫داری بیشتر از تیمار آبیاری با آب چاه بود ولی غلظت این فلزات در تمام اندام‫های گیاه گشنیز پایین‫تر از استانداردهای توصیه شده برای سلامت محصولات کشاورزی ارزیابی گردید. بیشترین غلظت مس و روی (به ترتیب 25 و 51 میلی‌گرم بر کیلوگرم) در اندام هوایی گشنیز در مقایسه با ریشه مشاهده شد. در شرایط کنونی کمبود منابع آب در کرمانشاه، پساب تصفیه شده شهری می‫تواند به عنوان یک منبع آب مطمئن و پایدار برای آبیاری اراضی وسیع کشت گشنیز مورد استفاده قرار گیرد بطوریکه تجمع فلزات سنگین در گیاه برای سلامت انسان خطرساز نباشد.

accumulation and distribution of heavy metals in coriander plant (coriandrum sativum l.) under the influence of irrigation with treated municipal wastewater

iran, as an arid and semi-arid region, is facing with reduction of renewable water resources, and the demand for water continues to increase. this has forced the decision makers to preserve high quality water resources for drinking purposes and less quality water resources (including reclaimed wastewaters) to be allocated for irrigation of agricultural lands. however, the accumulation of heavy metals in crops irrigated with reclaimed wastewater is still unclear. therefore, the concentration of these metals in plants should be measured and monitored, regularly due to their risk of diseases. in this research, the effects of irrigation with municipal reclaimed wastewater on the accumulation of heavy metals in the roots and aerial parts of coriander plant were investigated and compared to well water (control). results showed that the concentrations of proposed heavy metals in different parts of coriander plant irrigated with reclaimed wastewater were significantly higher than those in the control treatment. fortunately, the concentrations of all these metals in all the plant tissues were lower than the permissible limits. the highest concentrations of copper and zinc (25 and 51 mg/kg, respectively) were observed in the aerial part of coriander. therefore, in the current situation of the shortage of water resources in kermanshah, reclaimed wastewater provides a unique and viable supply of water for the irrigation of large areas of coriander cultivation in such a way that it does not pose any threat to human health in terms of the accumulation of heavy metals in the plant.