اثر بهره‌برداری به‌هنگام و دیرهنگام سازه‌های کانال بر توزیع عادلانه و پایدار آب

امروزه کمبود آب یک مشکل جدی در بیشتر نقاط جهان محسوب می‌شود. با توجه به اینکه کشور ایران نیز در اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده است مسئله بحران آب یکی ازعمده‌ترین مسائل کشور می‌باشد. لذا انجام اقداماتی در راستای ارتقاء بهره‌وری آب، امری ضروری است. شبکه‌های آبیاری و زهکشی، وظیفه اصلی تحویل و توزیع آب آبیاری را بر عهده دارند. بررسی‌های صورت گرفته در ارتباط با عملکرد مدیریت انتقال، توزیع و تحویل آب در شبکه‌های آبیاری مختلف کشور نشان می‌دهد که عملکرد اکثر شبکه‌های آبیاری و زهکشی، مطلوب نیست. در این پژوهش، جهت ارزیابی عملکرد کانال‌های آبیاری، اثر بهره‌برداری به‌هنگام در مقابل بهره‌برداری دیرهنگام در کانال آبیاری e1r1 از شبکه آبیاری دز در استان خوزستان با تعریف گزینه‌های مختلف بهره‌برداری با استفاده از مدل‌های hec-ras و icss بررسی گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که عملکرد کانال e1r1 با انجام عملیات بهره‌برداری به‌هنگام نسبت به بهره‌برداری دیرهنگام به میزان قابل توجهی بهبود یافته است. به‌طوریکه مقدار شاخص عدالت از 0.40، 0.71، 0.32 و 0.78 در گزینه‌های مختلف به‌ترتیب به 0.07، 0.01، 0.09 و 0.01 کاهش یافته است و به مقدار مطلوب صفر نزدیکتر شده است. نتایج مشابهی نیز برای سایر شاخص‌های ارزیابی عملکرد مانند کفایت، راندمان و پایداری تحویل حاصل شده است که بیانگر اهمیت بهره‌برداری به‌هنگام در بهبود عملکرد کانال می‌باشد.

effect of on time and late operation of canal structures on equitable and sustainable water distribution

today, water shortages are a serious problem in most parts of the world. since iran is located in a dry and semi-arid climate, the water crisis is one of its most important issue. therefore, attempts are necessary to improve water efficiency. the main role of irrigation and drainage networks is delivering and distributing irrigation water. investigations on the performance of water conveyance, distribution, and delivery management in different irrigation networks show that the performance of most irrigation and drainage networks is inadequate. in this research, the effect of on-time and late operation on canal performance was examined using the e1r1 canal of the dez network. to this end, different scenarios were specified, and the hec-ras and icss hydrodynamic models were employed to simulate the canal. the results revealed that the performance of the e1r1 canal improves remarkably as the operation is done on time rather than late. in different scenarios, the equity index increased from 0.4, 0.71, 0.32, and 0.78 to 0.07, 0.01, 0.09, and 0.01, respectively, ultimately reaching the desired value of zero. the same results were obtained for other performance indices, including adequacy, efficiency, and dependability. this shows the importance of on-time operation in improving canal performance.